Wilko is contractmanager ‘Beheer en onderhoud wegen’ en lid van de PCB-werkgroep Wegen. Albert is teammanager ‘Ontwerp en realisatie werken’ en maakt tevens deel uit van het Vakberaad Beheer en Bouw, dat opdracht gaf tot de ontwikkeling van het PCB. “Mijn beeld is dat het PCB uiteindelijk gaat functioneren als de muur van een snackbar”, geeft Albert aan. “Je zoekt het goede luikje en pakt eruit wat je nodig hebt.”
Wilko van Kalkeren (links) en Albert Haveman
“Het PCB is vooral ontstaan vanuit de wens om bestaande kennis beter uitwisselbaar en toegankelijk te maken, zodat opstellers van geïntegreerde en hybride contracten niet telkens zelf het wiel hoeven uit te vinden. De kennis moet niet alleen beschikbaar zijn voor alle belanghebbenden in de eigen organisatie, maar ook voor andere provincies en adviesbureaus”, zo zet Albert uiteen. “Daar is een technisch instrumentarium voor nodig, maar ik zie het PCB meer nog als een middel om de eigen organisatie verder te ontwikkelen, om de samenwerking tussen provincies te bevorderen en om vernieuwing te stimuleren.”
Het PCB in zijn huidige vorm is slechts een begin. Het moet nog veel beter worden, geven Albert en Wilko aan. “Er is zeker nog een jaar nodig voordat de belangrijkste onderdelen volwaardig zullen functioneren”, verwacht Wilko. “En ook dan zullen er permanent aanpassingen nodig blijven, alleen al omdat er op het gebied van contracteren en aanbesteden telkens veranderingen plaatsvinden.”
Beperkt aantal geïntegreerde contracten
Gelderland behoort niet tot de eerste aanjagers van het PCB, maar is wat later aangehaakt. Was de grootste provincie van het land niet direct overtuigd van het belang van het PCB? “Nee hoor”, geeft Albert rustig doch vastberaden aan. “Wij zien zeker het belang in en zelfs als dat niet zo zou zijn, zou ik me als deelnemer aan het Vakberaad verplicht voelen het PCB te helpen ontwikkelen. De reden dat wij niet als eerste onze vinger hebben opgestoken, is dat wij, ondanks ons grote areaal, relatief weinig met geïntegreerde contracten werken.”
Wilko haakt aan: “De meeste werkzaamheden hebben betrekking op onderhoud. Daarvoor is een traditioneel contract doorgaans een logische keuze. De opdrachten zijn duidelijk, het werk loopt in de regel goed en, ook niet onbelangrijk, de sector zit niet heel erg te wachten op innovatieve contractvormen. Als wij een geïntegreerd contract toepassen, dan gaat het om grotere bouwprojecten, zoals de aanleg van een nieuwe weg. Daarbij hebben aannemers, ontwerpers en andere specialisten ook veel meer ruimte om hun expertise in te brengen. Maar het aantal van dergelijke projecten is beperkt.”
Menselijke factor
Albert legt uit dat per geval steeds zo goed mogelijk wordt beoordeeld welke contractvorm het meest geschikt is: traditioneel, hybride of geïntegreerd. Het PCB, en in bredere zin CROW ProContract, vormen waardevolle hulpmiddelen om in dit proces tot een bewuste keuze te komen. Maar verlies ook de menselijke aspecten niet uit het oog. Albert, ietwat droogjes: “als je uitkomt bij een geïntegreerd contract, is het hoe dan ook een vereiste dat opdrachtgever en opdrachtnemer de volwassenheid hebben om hun rol goed in te vullen, met het bijbehorende gedrag. Dat is helaas niet altijd vanzelfsprekend.”
Ook bij de ontwikkeling en implementatie van het PCB moet het belang van de menselijke factor niet worden onderschat, benadrukt Wilko. “Technisch gaat het vast goedkomen. De programmeertaal is up-to-date en er wordt een geavanceerde databank gebruikt. Maar de grootste uitdaging wordt de gebruikers overtuigen van het belang en de voordelen van het PCB.” Albert is het hier mee eens. “Mensen moeten het PCB leren kennen en willen gebruiken. Daar zit best een spanningsveld. De wegenbouwsector is er echt niet dagelijks mee bezig. Daarom is het belangrijk dat de eerste versie voldoende is uitgewerkt. Als die tegenvalt, haken mensen onmiddellijk af. Als ze direct de voordelen ervaren, heb je ze. Dan zijn ze om.”
Flexibiliteit noodzakelijk
De harmonisatie van technische eisen is een van de meest genoemde voordelen van het PCB. Geldt dat ook wat betreft Gelderland? Wilko, een beetje aarzelend: “Ik denk dat enige terughoudend op zijn plaats is. Ik heb van dichtbij ervaren dat als oplossing X op plaats A uitstekend werkt, dat niet wil zeggen dat diezelfde oplossing ook op plaats B een succes wordt. Je kunt niet alles zomaar kopiëren. We hebben in Gelderland bijvoorbeeld andere grond en andere bomen dan in Zuid-Holland of Friesland. Er zal voorlopig voldoende flexibiliteit in het systeem moeten blijven om eigen provinciale eisen en bepalingen te hanteren. Maar waar je kúnt harmoniseren, moet je het natuurlijk doen. Dat voorkomt veel onnodige discussie en het scheelt heel veel tijd. Zowel bij het opstellen als bij het lezen en interpreteren van een contract.”
Lees meer over PCB