Eerste tranche hubaanpak in Overijssel smaakt naar meer

In het kader van de eerste tranche van de hubaanpak heeft de provincie Overijssel in het najaar van 2023 aan vijf gemeenten subsidie verstrekt. De gemeenten werken momenteel aan de planuitwerking, samen met betrokken partijen. Intussen bereidt de provincie een tweede tranche voor, nadat Provinciale Staten de hubaanpak hebben aangenomen.

De tussenevaluatie dient dan ook twee doelen: het evalueren van de samenwerking in de eerste tranche en leren voor de vervolg-hubaanpak. De evaluatie bestaat uit terugblikken en vooruitkijken, verrijkt met een bezoek aan station Dalfsen en een masterclass verzorgd door NS Stations.

Om snel te kunnen starten met het inhoudelijke gesprek, kregen de deelnemers van tevoren een vragenlijst over verschillende aspecten van de provinciale aanpak. Over het algemeen zijn de scores positief: vrijwel alle vragen zijn beoordeeld met een voldoende. Ook de gesprekken maakten duidelijk dat alle partijen de meerwaarde zien van aantrekkelijke hubs en dat zij bereid zijn op dit vlak samen te werken.

De evaluatie leidt tot verschillende conclusies. De vijf pilots zijn allemaal verschillend en daarom lastig te vergelijken, maar ze lopen wel tegen vergelijkbare uitdagingen aan. Zo geven verschillende gemeenten aan behoefte te hebben aan meer inzicht in de langetermijnplannen van ProRail. Ze ervaren onvoldoende grip op de ontwikkelingen. ProRail-programma’s hebben een eigen dynamiek die zich moeilijk laat beïnvloeden door lokale wensen.

Dit komt onder andere door de complexe samenhang met andere spoorprojecten en de planning van treinvrije periodes. Partijen spreken af de communicatie te stroomlijnen, zodat de gemeenten eerder weten waar ze aan toe zijn en hun plannen eventueel kunnen aanpassen.

Een van de reacties tijdens de evaluatie is: 'de pilot kwam als geroepen'. Een pilot biedt namelijk ruimte om te kunnen experimenteren. Zo heeft ProRail behoefte aan landelijk beleid voor stallingen voor elektrische (deel)fietsen. Beleid dat er nu nog niet is en waarvan de ontwikkeling best lang kan duren, vooral als je de deadline van een subsidietermijn ziet naderen. Een pilot kan helpen bij het creëren van speelruimte om ervaring op te doen die noodzakelijk is voor het opstellen van landelijk beleid.

Gemeenten lopen op verschillende plekken tegen vergelijkbare vraagstukken aan. De herkenning bij andere gemeenten is al waardevol op zich. Leren van elkaars ervaringen en adviezen wordt dan ook gewaardeerd. Een deelnemer verwoordt de tip om vanaf het begin gezamenlijk op te trekken, in plaats van zelf plannen te bedenken en te presenteren aan de partners. Vanuit de gemeenten komt het verzoek aan de provincie: help ons bij het signaleren van vergelijkbare problemen op de verschillende hublocaties.

Ook zijn er suggesties om de samenwerking verder te optimaliseren, zoals het structureel kennis en ervaring uitwisselen tijdens een (evaluatie)overleg, concretere afspraken maken over de communicatie, de informatiebehoefte van gemeenten breder inventariseren en hieraan proactief tegemoet komen. Met een lach: "Ook in een goede samenwerking is nog volop ruimte voor verbetering."

Al met al doen de deelnemers tijdens de middag tal van interessante inzichten en lessen op die de provincie gaat verwerken in de verdere hubaanpak.

Mobiliteitshubs