Privacy statement

Disclaimer

Algemene voorwaarden

Copyright

Cookie Statement

Over CROW

Werken bij

Kennisproducten

Bijeenkomsten

Cursussen

Openbare registers

Actueel

Blogs

Hulp & Contact

Direct naar

Hoofdkantoor (Ede)

Vestiging Utrecht

Contact

Op de hoogte blijven?

Volg ons op

Onderwerpen

Kennisnetwerken

<p data-block-key="vjybl">CROW is gesloten van maandag 23 december t/m vrijdag 3 januari. <a href="/hulp-en-contact/contact/">Klik hier voor meer info</a></p>

Met data kan je meer dan ooit. En er is meer data beschikbaar dan we durfden te dromen. Door die data op de juiste manier te gebruiken en beschikbaar te maken doen we onszelf een groot plezier.

Sharing is caring

Als kennisplatform ontwikkelen en verrijken we collectieve kennis over infrastructuur en mobiliteit en zorgen we ervoor dat deze praktisch toepasbaar is.

Vrijheid van data-uiting

Met data kan je momenteel meer dan ooit. En er is meer data beschikbaar dan we ooit durfden te dromen. Door die data op de juiste manier te gebruiken en beschikbaar te maken doen we onszelf een groot plezier.

Je computer is niet goed wijs

Dagelijks werken vele partijen samen aan een klimaatneutrale en circulaire infrasector. CROW is als verbindende organisatie op allerlei manieren betrokken bij deze transitie, vertelt programmamanager Duurzaamheid Joost Fijneman. Dat de sector vertrouwen heeft in de producten en diensten van CROW biedt grote mogelijkheden, legt hij uit.  
 

Eenvoudige duurzaamheidstransitie voor álle organisaties

Blog waarin Ella Cordus ons meeneemt in haar ervaringen als deelnemer aan de Dag van de Circulariteit.

Wat je als young professional haalt uit deelname aan Dag van de Circulariteit

Overheden in Nederland kopen jaarlijks voor miljarden euro’s in. Van grondstoffen, materialen en spullen tot aan geavanceerde dienstverlening. Wie let op de laagste prijs kan snel tot een keuze komen. En zo is dat ook sinds mensenheugenis gegaan. Maar die optie schiet veel te kort. Een blog CROW-kenniswerker en docent Rob Luiten.  

Verantwoord inkopen? Dit is waarom je niet zonder MVI-criteria kunt  

Hoe schrijf je een goed RAW-bestek? Het juist toepassen van de RAW-systematiek blijkt in de praktijk nog niet zo eenvoudig. Lars Birkholz van team RAW schreef er een blog over.

Het ene bestek is het andere niet

Dit voorjaar is CROW gestart met het verduurzamen van het Provinciaal Contractenbuffet (PCB). En dat is noodzakelijk. Want in de GWW-sector is een versnelling van verduurzaming van alle onderdelen noodzakelijk. En dat is een enorme opgave. Een opgave die we samen moeten oppakken. Wij werken aan een duurzamere contracten voor provincies. In deze nieuwe blogreeks vertellen we over het verduurzamingstraject hiervan; waar we nu staan, wat dat betekent voor ons én waarom het zo belangrijk is voor de duurzaamheidstransitie van de GWW-sector. Elke maand vertelt één van de CROW-collega’s Lauren van der Meer, Ella Cordus of Bob Nonnekens over de route naar een duurzaam PCB.


Blogreeks: Verduurzaming van het provinciaal contracten buffet

Met de meubelmaker doel ik niet op het te restaureren houtwerk van de balanspriemen van de Boaz-brug in Meppel. Deze brak twee weken geleden onfortuinlijk doormidden, met één gewonde omstander als gevolg. Aldus Bob Nonnekes
 

Een meubelmaker voor beweegbare bruggen!

Als ik bij opdrachtgevers op bezoek ga, hebben we het vaak over lopende en toekomstige projecten en hoe we daar onderwerpen zoals innovatie en duurzaamheid toepassen. Of ze dat lastig vinden? “Voor inschrijvers wel. Zij komen nooit met iets nieuws of duurzaams”, hoor ik dan regelmatig terug. Ik vraag me af of inschrijvers überhaupt de kans krijgen om innovatieve en duurzame(re) toepassingen, materialen en technieken te verwerken in hun inschrijvingen.  


Innovatieve inschrijvingen: krijgen wat je vraagt 

Op 18 januari vond tijdens InfraTech 2023 het CROW Infradebat over duurzame gebiedsontwikkeling plaats. CROW-directeur Pieter Litjens blikt terug op het debat waarin hij 5 debaters aan de tand voelde.

Fundamenteel anders samenwerken bij duurzame gebiedsontwikkeling

Op donderdag 24 november 2022 hebben de BIM Coaches van Zuid-Holland, Rotterdam en Amsterdam ervaringen uitgewisseld rondom de vraag: wat verandert er voor een beheerder als de organisatie met Bouwwerk Informatie Management (BIM) aan de slag gaat?

Wat verandert BIM aan het werk van een beheerder?

Het lijkt alsof we deze blogs over duurzaamheid in omgekeerde volgorde schrijven. Joost Fijneman trapte af met het einde van duurzaamheid, gevolgd door Lauren van der Meer die schrijft dat je vooral moet samenwerken om dat einde te halen. En dan ga ik nu zeggen dat het duurzame wiel al is uitgevonden?
 

RAW en Duurzaamheid: echt wel!

Open een willekeurig Bouw & Infra vakblad, bezoek de site van PIANOo, platform Duurzaam GWW; er is veel kennis over en ervaring met duurzaamheid in infraprojecten. Er is zo veel informatie, dat je soms tussen de bomen het bos niet meer ziet. In het kader van het thema duurzaamheid deelt CROW wekelijks een duurzaamheidsweetje. 

 

Duurzaamheidsweetje

Open een willekeurig Bouw & Infra vakblad, bezoek de site van PIANOo, platform Duurzaam GWW; er is veel kennis over en ervaring met duurzaamheid in infraprojecten. Er is zo veel informatie, dat je soms tussen de bomen het bos niet meer ziet. Dus wil je aan de slag met duurzaamheid? Dat kan met onze tips.

Op dit moment ondervindt de bouwsector hinder ten gevolge van laagwater en de oorlog in Oekraïne waardoor bepaalde grondstoffen en bouwstoffen schaars, niet leverbaar en/of extreem duur zijn geworden. Een vraag die veel aan onze helpdesk wordt gesteld is of beide gevallen recht geven op verrekening en zo ja, hoe dit dan verrekend dient te worden.

Hoe moeten we omgaan met extreme omstandigheden zoals de gevolgen van de oorlog in Oekraïne en laagwater in relatie tot bouwwerken?

In deze blog gaat CROW’er Rob Luiten in op wat risico is en wat het verschil is tussen ‘omgaan met risico’s‘ en ‘risicomanagement’.


Niets gebeurt zonder risico, maar zonder risico gebeurt er niets

In deze blog deelt Elisabeth de Vries van team BIM welke 8 stappen je kunt zetten om je collega’s mee te nemen in een nieuwe (digitale) werkwijze en te zorgen dat oude gewoontes vervangen worden.

In 8 stappen een nieuwe digitale werkwijze

In de Infrasector zijn innovaties noodzakelijk om enorme maatschappelijke opgaven, zoals de klimaatdoelstellingen en de energietransitie te realiseren. 

Aanbesteden en innovatie: een (on)mogelijke combinatie?

Wat is er aan de hand? Een aanzienlijk deel van de Nederlandse beweegbare bruggen voldoet (nog) niet aan de Machinerichtlijn terwijl het de bedoeling is dat alle beweegbare bruggen van na 1995 wel voldoen. Niet omwille van de Machinerichtlijn, maar omwille van de (aantoonbare) veiligheid voor gebruiker en omgeving.

Deze blog bespreekt de uitdagingen hiervan en presenteert een aanvliegroute die kan voorkomen dat beweegbare bruggen (letterlijk) vast komen te zitten.

Beweegbare bruggen zitten vast door de machinerichtlijn

‘We moeten hout weer tussen de oren zien te krijgen’ 

Ondanks alle voordelen slaan we hout vaak over als materiaal in de grond-, weg- en waterbouw. Goed, er zijn in de afgelopen jaren belangrijke bruggen gebouwd van hout, zoals in Groningen, Sneek en Harderwijk. Ook kennen we inmiddels de houten lichtmast en vangrail. Maar van een grote doorbraak is nog geen sprake. Of wellicht nu. Want het CROW CUR-handboek Hout in de GWW is na achttien jaar volledig herzien en werpt een frisse blik op dit oeroude en vooral ook duurzame materiaal.   
 

Na ruim achttien jaar nieuw handboek Hout in de GWW

Per 1 januari 2022 is de gewijzigde Gids Proportionaliteit van kracht. Dit heeft gevolgen voor het aanbesteden door aanbestedende diensten en de speciale sectoren.

Gewijzigde Gids Proportionaliteit

Blog van CROW'er Elisabeth Klören over hoe 'ver-piep' je de Bouwwerk Informatiemanagement (BIM) implementatie in je eigen organisatie?
 

8 tips om BIM te laten mislukken

In deze blog deelt Taco Verkerk enkele inzichten op het gebied van risicoanalyses, opgedaan als risicomanager bij TAUW. Sinds kort is hij ook docent van de Basiscursus Risicoanalyse en -Management in de bouw en infra. 

Een goede voorbereiding is het halve werk

CROW'er Bob Nonnekens licht in deze blog de opbouw, structuur en totstandkoming van eisensets toe. Het zijn de bonbons in het Provinciaal Contractenbuffet (PCB).

Opstellen van eisensets, wat moet je doen?

'Als we echt iets willen veranderen in de manier waarop we nu bouwen, dan begint dat bij het stellen van de juiste vraag.' Een blog van Marcel Niemeijer van Bureau Onlanders.

Het begint bij de vraag

De opgaves waar overheden voor staan op het gebied van duurzaamheid zijn groot. Het helpt als je binnen de gemeente zorgt voor kennis, verbinding en een gemeenschappelijke basis. Maar hoe doe je dat?

Duurzaamheidsambities en de rol van de Omgevingswet

Het toepassen van een twee-fasencontract brengt specifieke vragen en aandachtspunten met zich mee. In deze blog gaat Rob Luiten in op het twee-fasencontract en de "wezenlijke wijziging".

Het twee-fasen contract en de "wezenlijke wijziging"

Mark Hofstede schrijft in deze blog over een paradigmawisseling bij infraprojecten om ervoor te zorgen dat een project voorspoedig verloopt.

Paradigmawisseling is een sta in de weg voor samenwerken en contracteren

Ga gericht op zoek naar relevante informatie voor jou en gebruik het filter om thema’s te selecteren.

product_type

purchase_type

Voor aanbestedingsvraagstukken binnen bouwprocessen en het opstellen en uitvoeren van contracten in de GWW- en groensector bestaan diverse procedures en contractvormen. Contractsystematieken gebaseerd op UAV (RAW) en UAV-gc geven opdrachtgevers en opdrachtnemers handvatten bij nieuwbouw en grote vervangings- en duurzaamheidsopgaven.

Aanbesteden en contracteren

Het aanbestedingsproces kent diverse onderdelen zoals vraagspecificatie, gunning en contracten. Kennisproducten zoals Better Performance, CO2-Prestatieladder, EMVI – Gunnen op Waarde en Duurzaam inkopen vergroten uw impact.

Aanbesteden

UAV 2012 vormt de basis voor het werken met de RAW-systematiek in de GWW- en groensector. De RAW-systematiek omvat o.a. het Handboek, RAW.nl, bestekscontrole, cursussen. Een actieve, grote online community bundelt de praktijkervaring.

UAV en RAW

UAV-gc vormen de voorwaarden bij contracten waarin ontwerp en uitvoering zijn geïntegreerd. Kennisproducten zoals GC-Toolkit en cursussen Functioneel Specificeren, Risico analyse, SSK bieden hierbij ondersteuning.

UAVgc

Assetmanagement omvat het beheren van objecten in de openbare ruimte, zoals wegen, bomen, bruggen, tunnels, etc. Het iAMPro-model helpt bij het regisseren van het beheer en het maken van heldere afwegingen op basis van prestaties, kosten en risico’s.

Assetmanagement en beheer openbare ruimte

Voor beheerders biedt CROW Essit een netwerk voor alle ontwikkelingen in assetmanagement. De kennismodule Assetmanagement en Line of Sight bieden ook ondersteuning aan assetmanagers bij het beheer.

Assetmanagement

CROW ondersteunt beheerders bij een goed onderhouden openbare ruimte met kennis omtrent beeldkwaliteit (Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte 2023), inspectie (CROW-CUR publicaties en opleidingen) en benchmarksystematiek.

Kwaliteit fysieke leefomgeving

De beheersystematiek Openbare Ruimte, met uitwerkingen voor Verhardingen, Groen en Kunstwerken leunt op de processtappen uit assetmanagement en maakt gebruik van het IMBOR voor gegevensbeheer.

Beheersystematiek

Door datagedreven bronnen te koppelen aan datastandaarden en -uitwisselingmodellen, wordt met IMBOR en Borius vooruitgang geboekt op het gebied van inwintechnieken en verwerkingsstandaarden ten behoeve van voorspelmodellen.

Datagedreven assetmanagement

Gladheidsbestrijding speelt een cruciale rol bij veiligheid en mobiliteit tijdens winterse omstandigheden. CROW ondersteunt wegbeheerders en belanghebbenden met een richtlijn, trainingen en het keurmerk SDW.

Gladheidsbestrijding

Een groeiend aantal bruggen en viaducten in ons land vertoont gebreken. Het is belangrijk dat deze constructies veilig en duurzaam zijn.

Civiele constructies

CROW maakt samen met de sectorpartijen aanbevelingen, richtlijnen en rapporten voor het volgens de laatste technieken ontwerpen en realiseren van veilige en duurzame constructies.

Beton en betonconstructies

Met het handboek Binnenstedelijke kademuren biedt CROW een duidelijk handvat voor inspectie, beheer en onderhoud en geeft en beschrijft onder andere de stappen voor het beoordelen van bestaande kademuren op aanpassing, vernieuwing of handhaving.

Binnenstedelijke kademuren

CROW voorziet in kaders voor inspecties van civieltechnische kunstwerken. Met onder andere het platform Bruggen.

Bruggen

De basis van een goed en onderbouwd wegbouwkundig en geotechnisch ontwerp is de ondergrond. Hierbij komen risico's kijken zoals graafschade en veiligheids- en gezondheidsrisico’s met betrekking tot verontreinigde bodems.

Arbo en veiligheid

Bij het voorkomen van graafschade dient men rekening te houden met de wetgeving en met het gehele proces van een project, vanaf initiatieffase tot en met de gebruiksfase. Daarvoor is het handboek kabels en leidingen ontwikkeld.

Kabels en leidingen

Bij het werken onder de grond is het treffen van beschermende maatregelen bij veiligheids- en gezondheidsrisico’s essentieel. CROW biedt hiervoor het handboek "Werken in en met verontreinigde bodem".

Verontreinigde bodem

Het instrumentenpakket om werken veilig en risico gestuurd te borgen bestaat uit onder andere Werken in/met verontreinigde bodem, Graafschade (CROW500) en Verkeersmaatregelen werk in uitvoering.

Werk in uitvoering

Om te komen tot een goed en onderbouwd geotechnisch ontwerp is informatie over draagkracht van de ondergrond, constructieve ophogingen, zettingen, grondverbeteringstechnieken, funderingstechnieken en wegconstructies nodig. Deze kennis is van belang voor zowel ontwerp als voor aanleg, beheer en onderhoud van infrastructuur in de breedste zin van het woord.

Waterbouw en geotechniek

Aan- en afmeerconstructies zijn belangrijk voor het veilig aanmeren en afmeren van schepen. Onze publicaties behandelen het ontwerp, de constructie en het onderhoud van havenkademuren, steigers en flexibele dolphins (aanmeerpalen), waardoor schade aan schepen en kades wordt voorkomen.

Aan- en afmeerconstructies

In de wegenbouw heb je behoefte aan handvatten om de risico´s bij het ontwerpen en realiseren van funderingen te beheersen. Onder andere met de de kennismodule Grondwerk en Funderingen.

Funderingen en trillingen

Voor de aanleg van weg-infrastructuur op de slappe bodem is o.a. de uitdaging economisch de meest voordelige oplossing realiseren. Denk aan geostoffen als funderingswapen.

Geokunststoffen

Kerende constructies van gewapende grond bestaan uit een grondlichaam met daarin een wapening met eventueel een bekleding (facing). De grondwapening kan bestaan uit stalen strips, stalen profielen, metaaldraadgaas, kunststof strips of geokunststoffen.

Kerende constructies

Steeds vaker wordt een bouwteam als samenwerkingsmodel gezien om met elkaar duurzame en kansrijke bouwprojecten vorm te geven. Opdrachtgever en opdrachtnemer (en adviseurs) werken samen aan het ontwerp van een bouwproject, waarbij wederzijdse verwachtingen en duidelijke afspraken belangrijk zijn.

Samenwerken in het bouwproces

Tools zoals SSK Kostenramingsystematiek, Handreiking Aanbesteden twee fasen contract en de leergang Contractmanagement helpen partijen in een bouwteam bij een efficiënte en transparante samenwerking.

Bouwproces

CROW wil de samenwerking tussen bouwpartners bevorderen door binnen het aanbestedings- en contracteringsproces instrumenten voor betere samenwerking te ontwikkelen en uit te dragen. Onder andere met Better Performance, de twee fasen aanpak, Fides en Team Value.

Samenwerken in projecten

Verhardingen van wegen, paden en pleinen zorgen voor een stevige, functionele en duurzame infrastructuur. Opgebouwd uit bijvoorbeeld asfalt, elementen (natuursteen, klinkers) en wegfunderingen. CROW biedt kennis voor ontwerp, aanleg en onderhoud van deze verhardingen om ze aan de kwaliteitsnormen te laten voldoen.

Verhardingen

CROW heeft tools en kennis ontwikkeld om de kwaliteit en duurzaamheid van asfaltverhardingen te verbeteren: Aanpak Duurzaam Asfalt, Programma Asfalt-Impuls en software Ontwerpinstrumentarium Asfaltverhardingen (OIA).

Asfaltverhardingen

De elementenverhardingen van natuursteen, beton- of gebakken klinkers en CROW-kennis over het ontwerpen en aanbrengen hiervan dragen bij aan uitstraling en veiligheid van de fysieke leefomgeving.

Elementverhardingen

Verkeerslawaai en -trillingen zijn hinderlijk in stedelijk gebied. Er zijn maatregelen die bijdragen aan geluidsreductie en trillingsbeperking en tegelijkertijd bijdragen aan luchtkwaliteit, klimaat en leefbaarheid.

Geluid en trillingen

CROW biedt richtlijnen over het beoordelen van de ondergrond, het ontwerpen van funderingen en het uitvoeren van grondverbetering voor effectieve en duurzame wegverhardingen.

Ondergrond en funderingen

Vanwege de schaarse ruimte moeten verkeer en vervoer in Nederland voldoen aan eisen van duurzaamheid, efficiëntie, veiligheid en toegankelijkheid. CROW ondersteunt de decentrale overheden met kennis op dit gebied.

Verkeer en vervoer

SUMP (Sustainable Urban Mobility Plan) is een gestructureerde werkwijze waarmee gemeenten duurzaam en inclusief mobiliteitsbeleid kunnen neerzetten. CROW heeft een Community of Practice Brede welvaart.

Brede welvaart

Deelmobiliteit betreft alle voertuigen die kunnen worden geleend of gehuurd (Mobility-as-a-Service). CROW biedt monitoring voor inzicht (Toolkit autodelen,  dashboards) en handvatten voor verduurzaming (RMP monitor).

Deelmobiliteit

Overheden staan voor de uitdaging om betaalbaar en toegankelijk doelgroepen- en flexvervoer te regelen.

Doelgroepen- en flexvervoer

Verduurzaming van mobiliteit maakt onderdeel uit van een samenhangende benadering van een regionale visie op mobiliteit. Het belang van Duurzame mobiliteit is dus breder dan CO2-reductie, hoewel op dit laatste maatschappelijk gezien momenteel het accent ligt.

Duurzame mobiliteit

CROW-Fietsberaad is hét kenniscentrum voor fietsbeleid. Daarnaast werkt CROW aan thema’s als een aantrekkelijk en veilig fietsnetwerk (Ontwerpwijzer fietsverkeer), fietsparkeren (Leidraad Fietsparkeren) en fietsstimuleringsmaatregelen.

Fiets

Goederenmobiliteit past in de grootschalige verstedelijkings- en verduurzamingsopgave. CROW geeft handvatten middels handreikingen (Stadsdistributie, Logistiek en Duurzame gebiedsontwikkeling) en een publicatie Logistiek en de Omgevingswet.

Logistiek

Hubs zijn knooppunten in het vervoernetwerk waar reizigers kunnen opstappen, uitstappen en overstappen tijdens hun reis en waar modaliteiten als trein, bus, tram, fiets, auto en deelvervoer samenkomen.

Mobiliteitshubs

Openbaar vervoer wordt in Nederland uitgevoerd in opdracht van een (decentrale) overheid die daarmee de rol van ov-autoriteit vervult. CROW ondersteunt de overheden met kennis om die rol van opdrachtgever zo goed mogelijk te kunnen uitoefenen.

Openbaar vervoer

Parkeerbeleid is voor gemeenten een sleutelinstrument voor een betere bereikbaarheid en leefbaarheid. Door de parkeerdruk is parkeren een belangrijk onderdeel geworden van het huidige verkeers- en vervoerbeleid.

Parkeren

Duurzame gebiedsontwikkeling bevordert dat een gebied een aangename plek is om te leven en te werken. CROW ondersteunt dit onder andere met een Handreiking mobiliteit en duurzame gebiedsontwikkeling.

Slimme duurzame verstedelijking

Smart Mobility omvat data-gedreven en innovatieve ontwikkelingen in de domeinen van verkeer, transport en infrastructuur.

Smart Mobility

Ten behoeve van een fysieke, sociale en digitale toegankelijke buitenruimte en mobiliteit heeft CROW het Kennisnetwerk Toegankelijkheid en diverse richtlijnen toegankelijkheid (tram en metro, akoestische signalering).

Toegankelijkheid

Het is belangrijk om verkeersdeelnemers gedurende hun gehele ‘verkeersleven’ kennis, vaardigheden en motivatie bij te brengen voor een veilige deelname aan het verkeer. De Toolkit verkeerseducatie helpt daarbij.

Verkeerseducatie en gedrag

CROW richt zich op diverse vormen van verkeersveiligheid voortvloeiend uit het Strategisch Plan Verkeersveiligheid. Te raadplegen bronnen zijn onder andere Aanpak SPV, Kennismodule Verkeersveiligheid en Handboek verkeersveiligheid.

Verkeersveiligheid

Voor een effectief loopbeleid en een loopvriendelijke inrichting kunnen belanghebbenden de Ontwerpwijzer voetgangers of de kennismodule raadplegen. CROW participeert ook in het Platform Ruimte voor Lopen.

Voetganger

Bij het ontwerpen van wegen speelt de veiligheid van de weggebruiker een belangrijke rol. CROW ontwikkelde in de loop van de jaren diverse richtlijnen, normen en instrumenten om de wegontwerper te helpen bij het maken van een optimaal wegontwerp.