De weg tussen asfalt en beton

De voorstanders van asfalt en beton schermen met hun ‘eigen’ voordelen ten opzichte van het andere materiaal. Beton als meer rigide materiaal met lange levensduur en weinig onderhoud, maar met hogere aanlegkosten. Asfalt als meer flexibel materiaal en goedkoper in aanleg maar vraagt meer onderhoud over de gebruiksduur. Zou een materiaal met de goede eigenschappen van beide producten de tussenweg kunnen worden? Tijdens de CROW Infradagen 2018 was ik aanwezig bij de sessie Innovaties waar door TNO een beton gepresenteerd ‘met de eigenschappen van asfalt’ met de werknaam: flexbeton. Wordt dit het materiaal voor de weg tussen asfalt en beton?

Nederland asfaltland

Als aan mij door met name buitenlandse collega’s wordt gevraagd: “Hoe staat het met de betonwegenmarkt in Nederland?”, dan is mijn antwoord: “Nederland is traditioneel een asfaltland”. Dat is weliswaar niet altijd zo geweest, maar vanaf de zestiger jaren van de vorige eeuw wel. Na de oliecrisis in de zeventiger jaren en de bijbehorende hoge olie- en bitumenprijzen, ontstond begin tachtiger jaren ook weer belangstelling bij opdrachtgevers voor betonwegen. In die periode telde Nederland zo’n 20 betonwegenbouwers. Heden ten dage zijn die op twee handen te tellen.

Voor een aantal toepassingen genieten betonverhardingen de voorkeur bij meerdere opdrachtgevers. Dat zijn dan onder andere fietspaden in het buitengebied, rotondes met relatief veel en zwaar verkeer, opstelplaatsen voor vrachtwagens bij onder andere verzorgingsplaatsen en containerterminals. Dit kan echter sterk verschillen per opdrachtgever/beheerder. Zo is van de rotondes in beheer bij de Provincie Noord-Brabant bijna 60% uitgevoerd in beton en hebben enkele andere provincies, volgens mijn informatie, helemaal geen betonnen rotondes in beheer.

Argumenten voor afweging

Het lijkt dus kennelijk zo dat argumenten voor asfalt of voor beton anders worden geïnterpreteerd of afgewogen worden bij verschillende opdrachtgevers voor dezelfde toepassing. Dat kan natuurlijk ook te maken hebben met onder andere de lokale specifieke situatie, de uitvraag, de contractvorm e.d.

Interne strijd

Als die afweging door de contractvorm bij de aannemer wordt neergelegd, zal die vaak ook kijken waar hij zelf goed in is. Kiest hij voor asfalt omdat hij de mensen, het materiaal en het materieel ervoor heeft of gaat hij in zee met een ingehuurde betonwegenbouwer als onderaannemer. Van aannemers met zowel een asfalt- als een betonafdeling hoor ik nogal eens dat er bij tenders een interne strijd is om beton ook in keuzes voor oplossingen mee te nemen. Als in het contract ook het onderhoud voor een langere periode moet worden meegenomen naar welke kant valt dan de keuze?

Steeds meer criteria

Ik zie, waarschijnlijk net als vele anderen, het aantal criteria om tot een verantwoorde oplossing te komen alleen maar toenemen. De tijd dat alleen prijs de doorslaggevende factor was is grotendeels voorbij. Andere factoren als EMVI, duurzaamheidaspecten als CO2 reductie, LCC en LCA maken deel uit van de uiteindelijke aanbieding van de opdrachtnemer. Daar is dan recentelijk ook circulariteit nog bijgekomen. De afweging wordt door het toenemende aantal criteria er niet makkelijker of eenvoudiger op en vraagt veel extra inspanning en kennis, zowel van opdrachtgever als van opdrachtnemer.

CO2 focus van aanleg naar gebruik

Tijdens de CROW Infradagen 2018 merkte ik ook dat er onderzoek plaats vindt om wegconstructies te ontwikkelen met een lagere rolweerstand. Daarmee kan tijdens de gebruiksfase van de weg veel meer CO2 wordt bespaard dan tijdens de constructiefase van de weg. Rolweerstand is mede afhankelijk van textuur, vlakheid en stijfheid van de wegconstructie. Mijns inziens een hele goede ontwikkeling.

Terug naar flexbeton

Flexbeton kende tijdens de CROW Infradagen haar Nederlandse primeur. Zoals gezegd een nieuw samengesteld cementgebonden materiaal met de eigenschappen van asfalt! Ontworpen met een langere levenscyclus en uitstekende functionele prestaties. De prestaties zijn gemeten met behulp van zowel betonmateriaaltesten (druk- en buigsterkte-ontwikkeling), als asfaltmateriaaltesten (treksterkte, stijfheid en vermoeiing). De resultaten laten zien dat het materiaal in alle testen adequaat presteert. Dat maakt ‘flexbeton’ een uitstekend materiaal voor wegen met een aanzienlijk langere levensduur. Kan straks met flexbeton de strijdbijl tussen asfalt en beton worden begraven?

Wim Kramer
Adviseur Technische Marketing
Betonhuis (sponsor CROW Infradagen 2018)

CROW Infradagen

Alle papers van de CROW Infradagen staan online. Paper nr 57- Flexbeton: Een nieuw materiaal voor de wegenbouw is ook in te zien.