Dagelijks werken vele partijen samen aan een klimaatneutrale en circulaire infrasector. CROW is als verbindende organisatie op allerlei manieren betrokken bij deze transitie, vertelt programmamanager Duurzaamheid Joost Fijneman. Dat de sector vertrouwen heeft in de producten en diensten van CROW biedt grote mogelijkheden, legt hij uit.
Een interview met Joost Fijneman, programmamanager Duurzaamheid bij CROW
Dagelijks werken vele partijen samen aan een klimaatneutrale en circulaire infrasector. CROW is als verbindende organisatie op allerlei manieren betrokken bij deze transitie, vertelt programmamanager Duurzaamheid Joost Fijneman. Dat de sector vertrouwen heeft in de producten en diensten van CROW biedt grote mogelijkheden, legt hij uit.
‘Als kennisplatform verbinden we partijen’, vertelt Joost. ‘Van gemeenten en provincies tot aan aannemersbedrijven en ingenieursbureaus. Organisaties kennen ons en gebruiken al tientallen jaren onze spullen. Dat blijkt nu – meer dan ooit - een belangrijke troef.’ Hij vervolgt: ‘Bij CROW zijn we druk bezig met het verduurzamen van kennisproducten uit ons portfolio die dagelijks worden gebruikt. Denk aan handboeken en richtlijnen, maar zeker ook aan de RAW-systematiek – die echt overal wordt toegepast en nagevolgd en waar de sector blind op vertrouwt.’
Veel organisaties kunnen onbewust bekwaam worden door te blijven doen wat ze al deden, vertelt Joost. ‘Door de producten van CROW te blijven gebruiken, hoeven ze niet direct zelf een ingewikkelde transitie door, maar nemen wij hen mee in die verandering naar een klimaatneutrale en circulaire infrastructuur.’ Voor die duurzame aanpassingen is de kennis en ervaring van koplopers onontbeerlijk. ‘Op basis van hun inzichten passen wij de standaarden aan, zodat uiteindelijk álle organisaties – dus ook het peloton - zonder al te grote moeite kunnen aanhaken.’ Binnen het Rijksprogramma Klimaatneutrale en Circulaire Infrastructuur (KCI) geven we op deze manier een heel concrete invulling aan de Koploper-Peloton-aanpak.
Uitgebreid instrumentarium
Ook het platform Duurzaam GWW - dat door CROW wordt beheerd - speelt een belangrijke rol binnen het programma KCI. ‘De Aanpak Duurzaam GWW bestaat inmiddels tien jaar en er is een uitgebreid instrumentarium ontwikkeld. Via het platform zorgen wij ervoor dat die tools voor iedereen toegankelijk zijn. Daar hoort ook een deel monitoring bij, via het dashboard dat we ontwikkelen in samenwerking met Firm of the Future. Dankzij dat dashboard kunnen organisaties zelf in de gaten houden of ze de goede kant op roeien.’
Daarnaast is CROW actief met het Asfaltkwaliteitsloket en het Betoninnovatieloket, vertelt Joost. ‘Dat zijn belangrijke manieren om duurzame innovaties te toetsen en te valideren. Dus: wat is de kwaliteit van asfaltmengsels met een grote hoeveelheid gerecycled materiaal erin? Voldoet zo’n mengsel aan de eisen die we stellen? Het zijn allemaal zaken die we als CROW in huis hebben en waar we ook zelf de regie in voeren.’
Schoon en Emissieloos Bouwen
Vanuit die verschillende rollen komt CROW ook steeds vaker in beeld bij andere ontwikkelingen op gebied van duurzaamheid. ‘Zo zijn we inmiddels aangehaakt bij het Rijksprogramma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB). Er ligt een grote opgave om richting 2030 de bouwplaatsen schoon en emissieloos te krijgen. Daar hoort ook de bouwlogistiek bij; dus alle bewegingen van en naar de bouwplaats toe.’
Het is een ambitieus programma waarvoor 45 partijen eind 2023 een convenant hebben gesloten. ‘Opdrachtgevers, maar ook opdrachtnemers en koepelorganisaties. Zij hebben met elkaar gezegd dat ze die routekaarten gaan ondersteunen. Vanuit een werkgroep van CROW is vervolgens een vertaalslag gemaakt naar de praktijk. Dus: wat zet je precies in je contract en in je aanbesteding?’
Het is zo concreet mogelijk ingevuld, vertelt Joost. ‘Je kunt als organisatie die contracteisen gewoon kopiëren en direct aan de slag.’ CROW werkt ook nog aan een leidraad over hoe je de naleving van bepalingen kunt controleren en garanderen. ‘Want het is makkelijk om op te schrijven dat machines aan die of die emissieklasse voldoen. Maar is dat dan ook zo? Gebeurt dat buiten ook? En hoe controleer je dat? Wij helpen de sector door te laten zien hoe je dat aanpakt.’
Nationale Aanpak Biobased Bouwen
Een ander programma waar CROW bij betrokken is, is de Nationale Aanpak Biobased Bouwen. Joost: ‘Die aanpak lost meerdere problemen op. We hebben nu teveel boeren, teveel stikstof, teveel uitstoot. De aanpak voorziet in een alternatief. Dat wil zeggen: boeren gaan andere gewassen verbouwen die we onder meer in de bouw kunnen toepassen. Naast hout kan je bijvoorbeeld denken aan vezels, die je kan gebruiken als toeslagstof bij asfalt en beton. Daardoor krijg je een kleinschalige productieketen die uitstoot vermindert en de lokale werkgelegenheid en maakindustrie juist een boost geeft. Die nieuwe biobased bouwmaterialen zijn straks te gebruiken voor huizen en kantoren, maar ook voor infrastructuur, weet Joost. ‘Vooral ter vervanging van primaire grondstoffen. Dat is uiteraard goed voor de circulariteit en vermindert ook CO2-uitstoot. Sterker nog: je gaat juist CO2 vastleggen. Dus het helpt om klimaatneutraal te werken.’
CROW helpt onder meer mee via het Asfaltkwaliteitsloket, vertelt Joost. ‘Dat kan toetsen in hoeverre mengsels met biobased materiaal aan de juiste eisen voldoen. Ook hebben we inmiddels budget gekregen om onze RAW aan te passen en allerlei biobased producten op te nemen binnen de systematiek. Ook hierbij geldt: organisaties kunnen gewoon ons voorbeeld volgen, waardoor je het peloton mee krijgt in deze belangrijke omslag.’
Het Nieuwe Normaal
Nog weer een ander onderdeel waar CROW zich voor inzet is Het Nieuwe Normaal. Joost: ‘Dat is een relatief nieuwe standaard voor het circulair bouwen en dus het terugdringen van het primair materiaalgebruik. Het doel is dat we in 2050 volledig overgaan op hergebruik en dat geldt voor de bouw van huizen en kantoren, maar ook voor alle infra. Daarom is CROW hierbij betrokken.’
De organisatie denkt onder meer mee over de circulariteitseisen van materialen voor de infrasector, legt Joost uit. ‘Bij circulariteit gaat het gesprek vaak over het onderscheid tussen primaire, secundaire en biobased grondstoffen, maar onderwerpen als losmaakbaarheid en aanpasbaarheid blijven veelal onderbelicht. Daar moeten we dus technische afspraken over maken binnen de sector. Welke eisen stellen we aan die materialen? Hoe zorgen we ervoor dat die materialen over veertig jaar ook weer eenvoudig zijn terug te winnen om opnieuw te zetten?’
Rekenmethode circulariteit
In overleg met het team van Het Nieuwe Normaal is bedacht om hiervoor ook het dashboard monitoring Duurzaam GWW in te zetten, vertelt Joost. ‘We werken aan een rekenmethode zodat je die specifieke eisen aan circulariteit inzichtelijk en meetbaar maakt. We willen die gegevens daarna graag integreren in ons dashboard voor opdrachtgevers, zodat alle belangrijke stromen rondom duurzaamheid hierin samenkomen. Dat vergroot het inzicht van organisaties.’
Ook zullen die circulariteitseisen hun weg gaan vinden naar de RAW-systematiek en daarmee naar vele toekomstige bestekken, weet Joost. ‘Daar ligt dus ook een belangrijke taak voor CROW. Als wij het technisch voorschrijven, dan kan iedereen het gewoon overnemen. Daarin maken we deze transitie zo eenvoudig mogelijk voor álle organisaties.’
Meer informatie over duurzaamheid
Dagelijks werken vele partijen samen aan een klimaatneutrale en circulaire infrasector. CROW is als verbindende organisatie op allerlei manieren betrokken bij deze transitie, vertelt programmamanager Duurzaamheid Joost Fijneman. Dat de sector vertrouwen heeft in de producten en diensten van CROW biedt grote mogelijkheden, legt hij uit.
‘Als kennisplatform verbinden we partijen’, vertelt Joost. ‘Van gemeenten en provincies tot aan aannemersbedrijven en ingenieursbureaus. Organisaties kennen ons en gebruiken al tientallen jaren onze spullen. Dat blijkt nu – meer dan ooit - een belangrijke troef.’ Hij vervolgt: ‘Bij CROW zijn we druk bezig met het verduurzamen van kennisproducten uit ons portfolio die dagelijks worden gebruikt. Denk aan handboeken en richtlijnen, maar zeker ook aan de RAW-systematiek – die echt overal wordt toegepast en nagevolgd en waar de sector blind op vertrouwt.’
Veel organisaties kunnen onbewust bekwaam worden door te blijven doen wat ze al deden, vertelt Joost. ‘Door de producten van CROW te blijven gebruiken, hoeven ze niet direct zelf een ingewikkelde transitie door, maar nemen wij hen mee in die verandering naar een klimaatneutrale en circulaire infrastructuur.’ Voor die duurzame aanpassingen is de kennis en ervaring van koplopers onontbeerlijk. ‘Op basis van hun inzichten passen wij de standaarden aan, zodat uiteindelijk álle organisaties – dus ook het peloton - zonder al te grote moeite kunnen aanhaken.’ Binnen het Rijksprogramma Klimaatneutrale en Circulaire Infrastructuur (KCI) geven we op deze manier een heel concrete invulling aan de Koploper-Peloton-aanpak.
Uitgebreid instrumentarium
Ook het platform Duurzaam GWW - dat door CROW wordt beheerd - speelt een belangrijke rol binnen het programma KCI. ‘De Aanpak Duurzaam GWW bestaat inmiddels tien jaar en er is een uitgebreid instrumentarium ontwikkeld. Via het platform zorgen wij ervoor dat die tools voor iedereen toegankelijk zijn. Daar hoort ook een deel monitoring bij, via het dashboard dat we ontwikkelen in samenwerking met Firm of the Future. Dankzij dat dashboard kunnen organisaties zelf in de gaten houden of ze de goede kant op roeien.’
Daarnaast is CROW actief met het Asfaltkwaliteitsloket en het Betoninnovatieloket, vertelt Joost. ‘Dat zijn belangrijke manieren om duurzame innovaties te toetsen en te valideren. Dus: wat is de kwaliteit van asfaltmengsels met een grote hoeveelheid gerecycled materiaal erin? Voldoet zo’n mengsel aan de eisen die we stellen? Het zijn allemaal zaken die we als CROW in huis hebben en waar we ook zelf de regie in voeren.’
Schoon en Emissieloos Bouwen
Vanuit die verschillende rollen komt CROW ook steeds vaker in beeld bij andere ontwikkelingen op gebied van duurzaamheid. ‘Zo zijn we inmiddels aangehaakt bij het Rijksprogramma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB). Er ligt een grote opgave om richting 2030 de bouwplaatsen schoon en emissieloos te krijgen. Daar hoort ook de bouwlogistiek bij; dus alle bewegingen van en naar de bouwplaats toe.’
Het is een ambitieus programma waarvoor 45 partijen eind 2023 een convenant hebben gesloten. ‘Opdrachtgevers, maar ook opdrachtnemers en koepelorganisaties. Zij hebben met elkaar gezegd dat ze die routekaarten gaan ondersteunen. Vanuit een werkgroep van CROW is vervolgens een vertaalslag gemaakt naar de praktijk. Dus: wat zet je precies in je contract en in je aanbesteding?’
Het is zo concreet mogelijk ingevuld, vertelt Joost. ‘Je kunt als organisatie die contracteisen gewoon kopiëren en direct aan de slag.’ CROW werkt ook nog aan een leidraad over hoe je de naleving van bepalingen kunt controleren en garanderen. ‘Want het is makkelijk om op te schrijven dat machines aan die of die emissieklasse voldoen. Maar is dat dan ook zo? Gebeurt dat buiten ook? En hoe controleer je dat? Wij helpen de sector door te laten zien hoe je dat aanpakt.’
Nationale Aanpak Biobased Bouwen
Een ander programma waar CROW bij betrokken is, is de Nationale Aanpak Biobased Bouwen. Joost: ‘Die aanpak lost meerdere problemen op. We hebben nu teveel boeren, teveel stikstof, teveel uitstoot. De aanpak voorziet in een alternatief. Dat wil zeggen: boeren gaan andere gewassen verbouwen die we onder meer in de bouw kunnen toepassen. Naast hout kan je bijvoorbeeld denken aan vezels, die je kan gebruiken als toeslagstof bij asfalt en beton. Daardoor krijg je een kleinschalige productieketen die uitstoot vermindert en de lokale werkgelegenheid en maakindustrie juist een boost geeft. Die nieuwe biobased bouwmaterialen zijn straks te gebruiken voor huizen en kantoren, maar ook voor infrastructuur, weet Joost. ‘Vooral ter vervanging van primaire grondstoffen. Dat is uiteraard goed voor de circulariteit en vermindert ook CO2-uitstoot. Sterker nog: je gaat juist CO2 vastleggen. Dus het helpt om klimaatneutraal te werken.’
CROW helpt onder meer mee via het Asfaltkwaliteitsloket, vertelt Joost. ‘Dat kan toetsen in hoeverre mengsels met biobased materiaal aan de juiste eisen voldoen. Ook hebben we inmiddels budget gekregen om onze RAW aan te passen en allerlei biobased producten op te nemen binnen de systematiek. Ook hierbij geldt: organisaties kunnen gewoon ons voorbeeld volgen, waardoor je het peloton mee krijgt in deze belangrijke omslag.’
Het Nieuwe Normaal
Nog weer een ander onderdeel waar CROW zich voor inzet is Het Nieuwe Normaal. Joost: ‘Dat is een relatief nieuwe standaard voor het circulair bouwen en dus het terugdringen van het primair materiaalgebruik. Het doel is dat we in 2050 volledig overgaan op hergebruik en dat geldt voor de bouw van huizen en kantoren, maar ook voor alle infra. Daarom is CROW hierbij betrokken.’
De organisatie denkt onder meer mee over de circulariteitseisen van materialen voor de infrasector, legt Joost uit. ‘Bij circulariteit gaat het gesprek vaak over het onderscheid tussen primaire, secundaire en biobased grondstoffen, maar onderwerpen als losmaakbaarheid en aanpasbaarheid blijven veelal onderbelicht. Daar moeten we dus technische afspraken over maken binnen de sector. Welke eisen stellen we aan die materialen? Hoe zorgen we ervoor dat die materialen over veertig jaar ook weer eenvoudig zijn terug te winnen om opnieuw te zetten?’
Rekenmethode circulariteit
In overleg met het team van Het Nieuwe Normaal is bedacht om hiervoor ook het dashboard monitoring Duurzaam GWW in te zetten, vertelt Joost. ‘We werken aan een rekenmethode zodat je die specifieke eisen aan circulariteit inzichtelijk en meetbaar maakt. We willen die gegevens daarna graag integreren in ons dashboard voor opdrachtgevers, zodat alle belangrijke stromen rondom duurzaamheid hierin samenkomen. Dat vergroot het inzicht van organisaties.’
Ook zullen die circulariteitseisen hun weg gaan vinden naar de RAW-systematiek en daarmee naar vele toekomstige bestekken, weet Joost. ‘Daar ligt dus ook een belangrijke taak voor CROW. Als wij het technisch voorschrijven, dan kan iedereen het gewoon overnemen. Daarin maken we deze transitie zo eenvoudig mogelijk voor álle organisaties.’
Meer informatie over duurzaamheid
Delen via