CROW

Op 1 januari van dit jaar waren er (maar liefst) 653.245 motoren in Nederland. Dit is een aantal om rekening mee te houden bij het ontwerp van wegen. Maar is dit eigenlijk wel zo makkelijk?

Wat mag verwacht worden van de rijvaardigheid van motorrijders?

Een lastig punt is rijvaardigheid. Iedere motorrijder is als het goed is in het bezit van een rijbewijs en heeft dus (ooit) over een bepaald niveau van rijvaardigheid beschikt. Zelf heb ik niet lang geleden mijn motorrijbewijs gehaald en rijd ik regelmatig. Bovendien vind ik, net als iedere gezonde jongeman, sowieso dat het met mijn rijvaardigheid wel snor zit.

Maar geldt dit voor alle motorrijders? Hoe zit het met motorrijders die slechts een paar keer per jaar hun trotse bezit uit de schuur halen? En hoe zit het met senioren die wellicht net iets minder soepel zijn? Kortom, wat mag een wegontwerper of -beheerder verwachten van de rijvaardigheid van een motorrijder? Is die beter, gelijk, of misschien wel slechter dan het niveau dat nodig is voor het behalen van het rijbewijs?

Motorrijders rijden gemiddeld (slechts) 3.700 kilometer per jaar. In die wetenschap maakt Arjan Everink, Hoofd afdeling Verkeer en Rijopleidingen KNMV, de vergelijking met skiën: “De meeste mensen die skiën, doen dit één week per jaar. In deze week kun je flink genieten van je hobby, maar geen heel goede skiër worden. Van belang is dat je je hiervan bewust bent en je gedrag eraan aanpast.”

Lokt veilig wegontwerp risicovol gedrag uit?

Een ander lastig punt is de relatie tussen ontwerp en gedrag. Iedere ontwerper zal een weg zo veilig mogelijk ontwerpen. Hier zit echter een keerzijde aan. Een veilig wegontwerp kan uitnodigen tot meer risicovol gedrag (bijvoorbeeld harder rijden). Maak je van de weg een circuit, dan lok je racen uit. Grote vraag is dan ook waar de balans ligt tussen een veilig ontwerp en een ontwerp dat uitnodigt om meer risico te nemen.

Lex Blok, Verkeerskundige bij de Provincie Gelderland (zelf fervent motorrijder) hanteert de volgende vuistregel: “Een wegbeheerder heeft ervoor te zorgen dat er in het wegontwerp geen onverwachte elementen zitten of dat het ontwerp onverwachte situaties veroorzaakt. Een motorrijder heeft ervoor te zorgen dat hij zelf alert is op gevaarlijke situaties. Er ligt dus ook een grote verantwoordelijkheid bij motorrijders zelf.”

De verantwoordelijkheid van motorrijders en andere bestuurders wordt geïllustreerd door ongevalscijfers. Ongeveer 90% van alle ongevallen met motorfietsen wordt veroorzaakt door menselijke fouten (van motorrijders en andere bestuurders).

Afgezien van de twee genoemde punten over rijvaardigheid en risico is er met motoren goed rekening te houden bij het ontwerp van wegen. CROW heeft onlangs een project over motoren en wegontwerp afgerond, waarmee we invulling geven aan een maatregel uit het Actieplan verbetering verkeersveiligheid motorrijders van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.

Het project heeft uiteindelijk geleid tot diverse aanvullingen in de twee standaardwerken op het gebied van wegontwerp:

(online) Handboek wegontwerp 2013
(online) ASVV 2012

Voorbeelden zijn aanvullende kennis over:

mogelijke aansprakelijkheid van wegbeheerders bij ongevallen
toepassing en het onderhoud van markering
inrichting van bermen en het plaatsen van wegkantmeubilair
het verloop in boogstralen
de toepassing van motorvriendelijke geleiderail

Rijvaardigheid en risico bleken tijdens de werkgroepvergaderingen onderwerpen waar wij niet over uitgepraat raakten.

Ik ben dan ook benieuwd naar uw mening, die ons wellicht helpt om in de toekomst nog betere richtlijnen op te stellen!

Koen Bekking
Consulent Verkeer & Vervoer