TBS in de GWW, we zijn toch niet gek!

TBS, iedereen in de grond-, weg- en waterbouw krijgt er wel eens mee te maken. Gelukkig hebben we het hier niet over TBS als maatregel in het Nederlandse strafrecht, maar als het ter beschikking stellen van werknemers en materieel vanuit een RAW bestek! 

Met enige regelmaat krijg ik vragen over dergelijke TBS besteksposten. Die gaan vaak over gereedschap en materieel, maar zeker ook over de manier waarop werknemers ingezet worden. Wat hebben we hier eigenlijk met elkaar over afgesproken in de Standaard RAW Bepalingen?

Vreemde eend

Opdrachtgevers hebben de mogelijkheid om besteksposten op te nemen voor het ter beschikking stellen van werknemers en materieel. Zodra het werk gegund is kan hij de aannemer opdragen om deze posten uit te laten voeren. Dat betekent dat de aannemer een werknemer of materieel ter beschikking stelt aan de opdrachtgever. TBS-posten zijn wat dat betreft een vreemde eend in de bijt. Bij  RAW draait het om resultaatsbeschrijvingen, maar het ter beschikking hebben van werknemers en materieel is natuurlijk niet het resultaat dat de opdrachtgever voor ogen heeft met deze posten.

Materiaalsoort en functiegroep

In een TBS post voor materieel moet melding worden gemaakt van het soort materieel, bijvoorbeeld een bulldozer, dragline, tractor, drijvende kraan, motorkettingzaag of compressor. Bij een TBS-post voor werknemers moet een functie(-groep/-niveau) worden vermeld. Voor een aannemer is het dus vóór aanvang van het werk duidelijk welk materieel en welke werknemer(s) hij ter beschikking moet stellen aan de opdrachtgever.

Op te dragen werkzaamheden

Hoofdstuk 61, paragraaf 12, artikel 01 van de Standaard RAW bepalingen geeft een beschrijving van wat een opdrachtgever mag verwachten van een ter beschikking gestelde werknemer:

“Door de aannemer ter beschikking te stellen werknemers dienen geschikt te zijn voor de hun op te dragen werkzaamheden en moeten zijn voorzien van het hiervoor benodigde gereedschap en de persoonlijke beschermingsmiddelen.”

Wat betekent dat in de praktijk? Dat de opdrachtgever aan ter beschikking gestelde werknemers werkzaamheden op kan dragen die binnen de scope van het werk passen. De aannemer stelt zijn werknemers letterlijk ter beschikking, de aannemer voert dus geen coördinerende werkzaamheden uit. De werknemer voert uit en wordt daarin direct aangestuurd door de opdrachtgever.

Het benodigde gereedschap

Het is inmiddels duidelijk dat er in de bestekspost een functie vermeld moet worden. Dat is belangrijk voor de calculatie, voor de planning en voor de uitvoering. Het beantwoordt ook direct de vraag die ik regelmatig van opdrachtgevers en aannemers krijg:  Wat is het hiervoor benodigde gereedschap? Die vraag is alleen te beantwoorden als de functie van de werknemer bekend is. Een voorbeeld: van een stratenmaker mag verwacht worden dat hij in ieder geval al het handgereedschap bij zich heeft dat nodig is voor het opbreken en aanleggen van straatwerk. Daarbij hoort ook gereedschap voor het verdichten, afreien en aftrillen van de grondlaag onder het aan te brengen straatwerk. Van een stratenmaker mag niet verwacht worden dat hij ook een heggenschaar bij zich heeft om overhangend struikgewas weg te snoeien. Wil je toch dat hij kan beschikken over een heggenschaar? Dan neem je daarvoor een aparte TBS-post voor materieel op in het bestek.

Alleen maar uren

Een post voor ter beschikking stellen heeft altijd de eenheid ‘uur’. Het ter beschikking stellen gebeurt dus ook altijd per uur. RAW geeft daar in hoofdstuk 61, paragraaf 17, artikel 01 informatie over:

“Uitsluitend de uren dat de werknemers en materieel werkelijk ter beschikking van de directie zijn geweest, worden verrekend. Reisuren en dergelijke komen derhalve niet voor verrekening in aanmerking. De kosten voor reisuren, reiskosten, sociale lasten, arbeidsvoorwaarden, gereedschap en renteverlies worden geacht te zijn begrepen in de prijs per eenheid.

Voor zover het bestek niet anders vermeldt, worden de kosten van brandstof en bediening, alsmede de kosten van aan- en afvoer van het materieel, geacht te zijn begrepen in de prijs per eenheid.”

Uit deze tekst blijkt duidelijk wat onderdeel van de prijs per eenheid is.

Gezond verstand

Aan TBS in de grond-, weg- en waterbouw zijn dus een aantal spelregels verbonden. Ondanks de regels blijft er een grijs gebied bestaan waarover opdrachtgevers en aannemers oneindig kunnen discussiëren. Mijn advies in die gevallen: gebruik je gezond verstand, en eventueel de RAW ondersteuning van CROW, dan komen jullie er wel uit!


Mark Hofstede
Consulent Aanbesteden en Contracteren
mark.hofstede@crow.nl