Thema Asfaltverhardingen
Thema Assetmanagement
Naar aanleiding van het verschijnen van de RAW Bepalingen 2015 heeft Bouwend Nederland de richtlijn voor tweelaags zoab aangepast. Harry Roos van Bouwend Nederland gaat in op de achtergronden van de richtlijn.
Naar aanleiding van het verschijnen van de RAW Bepalingen 2015 heeft Bouwend Nederland de richtlijn voor tweelaags zoab aangepast. Op sommige punten wijkt de richtlijn af van de RAW Bepalingen. Harry Roos van Bouwend Nederland gaat in op de achtergronden van de richtlijn en geeft aan wat de richtlijn betekent voor RAW-bestekken.
Enkellaags zeer open asfaltbeton (zoab) is in de jaren tachtig van de vorige eeuw in Nederland geïntroduceerd vanwege het verkeersveilige karakter van deze deklaag. Door de open structuur van het materiaal en de goede weerstand tegen permanente vervorming (geen spoorvorming) blijft er geen water op het wegdek staan. Hierdoor treedt er geen aquaplaning op en heeft het verkeer geen last van slecht zicht door opspattend water. Daarnaast heeft zoab goede geluidsreducerende eigenschappen. En deze eigenschappen worden beter naarmate er kleinere korrelafmetingen in het mengsel worden gebruikt.
Een nadeel van het toepassen van een kleinere korrel is dat de kans op het dichtslibben van de poriën toeneemt. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van tweelaags zoab, waarin de positieve eigenschappen van fijn en grover zoab zijn verenigd. De grove holle ruimtes van de onderlaag zorgen voor berging en zijdelingse afstroming van het regenwater inclusief vervuiling. De dunne toplaag zorgt mede door de fijne en open textuur en goede vlakheid voor het geluidsreducerend effect. De toplaag werkt bovendien als zeef, waardoor vuil de onderlaag vrijwel niet bereikt.
Zoals de titel van de publicatie aangeeft, gaat het om een ‘richtlijn’. Op sommige punten wijkt de richtlijn af van de Standaard RAW Bepalingen. Van belang is om te weten dat deze afwijkingen alleen van toepassing zijn wanneer er in het bestek of in de contractafspraken expliciet naar de VBW-richtlijn is verwezen. Dit is bijvoorbeeld het geval met contracten van Rijkswaterstaat. Wanneer er in RAW-bestekken geen verwijzing naar de richtlijn is gedaan, is onverkort van kracht wat in de Standaard RAW Bepalingen over tweelaags zoab is opgenomen.
De verhardingsontwerper moet ook rekening houden met de beperkingen van tweelaags zoab, die er zijn ten aanzien van wringend verkeer en de toepassing op brugdekken. Verder moet aandacht worden besteed aan details voor de juiste afwatering, overgangen naar andere materialen en de veiligheid als het gaat om stroefheid en randafwerking.
Aspecten als mengselsamenstelling samen met de keuze van de grondstoffen en de laagdikte zijn bepalend voor het duurzaam realiseren van de gewenste functionele eigenschappen van de constructie met tweelaags zoab: geluidsreductie, watervoerend vermogen en de technische levensduur. De eerste twee aspecten zijn opgenomen in de Standaard RAW Bepalingen 2015. In de richtlijn wordt ingegaan op de gewenste laagdikte bij toepassing van verschillende korrelmaten.
Andere varianten met andere laagdikten en korrelgraderingen zijn mogelijk. Bij afwijkende laagdikten en/of korrelgraderingen moeten opnieuw de akoestische eigenschappen (Cwegdek, Cinitieel en Ctijd) worden bepaald.
Voor de huidige onderhoudsstrategie voor tweelaags zoab voldoet bitumen 70/100 in de onderlaag. Dit is ook zo opgenomen in de Standaard RAW Bepalingen. Maar als de levensduurverwachting van de toplaag langer wordt en leidt tot een afwijkende onderhoudsstrategie, heeft het toepassen van een polymeer gemodificeerd bitumen in de onderlaag de voorkeur.
Voor alle fasen van de uitvoering (planning, transport, voorbereiding, verwerking, verdichten) worden in de richtlijn adviezen gegeven. Een zorgvuldige uitvoering is zeker van belang voor dunne toplagen. Het aanbrengen daarvan moet als laatste fase van een project worden ingepland om vervuiling en of schade door materieel en werkzaamheden te voorkomen. De top- en onderlaag moeten bij voorkeur baanbreed worden aangebracht om een naadloos, aaneengesloten vlak te verkrijgen.
Voor de eindcontrole is het nemen van boorkernen ongewenst. De bepaling van de gemiddelde laagdikte kan plaatsvinden aan de hand van het oppervlak van het aangebrachte asfalt, het verwerkte aantal tonnen asfalt en de streefdichtheid. De controle op de samenstelling van de asfaltspecie van zowel de onderlaag als de toplaag vindt plaats op monsters uit de hopper van de asfaltspreidmachine. Omdat de toplaag te dun is om op een nauwkeurige wijze de verdichtingsgraad te bepalen, zijn hieraan geen eisen gesteld. De eindcontrole vindt plaats aan de hand van de controle op de gerealiseerde functionele eigenschappen.
Al met al zorgt de nieuwe richtlijn ervoor dat de kwaliteit van ons tweelaags zoab nog beter wordt.
Harry Roos, Bouwend Nederland
Enkellaags zeer open asfaltbeton (zoab) is in de jaren tachtig van de vorige eeuw in Nederland geïntroduceerd vanwege het verkeersveilige karakter van deze deklaag. Door de open structuur van het materiaal en de goede weerstand tegen permanente vervorming (geen spoorvorming) blijft er geen water op het wegdek staan. Hierdoor treedt er geen aquaplaning op en heeft het verkeer geen last van slecht zicht door opspattend water. Daarnaast heeft zoab goede geluidsreducerende eigenschappen. En deze eigenschappen worden beter naarmate er kleinere korrelafmetingen in het mengsel worden gebruikt.
Een nadeel van het toepassen van een kleinere korrel is dat de kans op het dichtslibben van de poriën toeneemt. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van tweelaags zoab, waarin de positieve eigenschappen van fijn en grover zoab zijn verenigd. De grove holle ruimtes van de onderlaag zorgen voor berging en zijdelingse afstroming van het regenwater inclusief vervuiling. De dunne toplaag zorgt mede door de fijne en open textuur en goede vlakheid voor het geluidsreducerend effect. De toplaag werkt bovendien als zeef, waardoor vuil de onderlaag vrijwel niet bereikt.
Relatie met Standaard RAW Bepalingen
In de Standaard RAW Bepalingen 2015 zijn voor het eerst artikelen opgenomen voor tweelaags zoab. Dit gegeven en voortschrijdend inzicht met betrekking tot alle aspecten van tweelaags zoab waren aanleiding voor de Vakgroep Bitumineuze Werken (VBW) van Bouwend Nederland om de ‘Richtlijn Tweelaags ZOAB’ uit 2012 te herzien. De herziene versie is in januari 2016 verschenen en is te vinden op www.asfaltblij.nl.Zoals de titel van de publicatie aangeeft, gaat het om een ‘richtlijn’. Op sommige punten wijkt de richtlijn af van de Standaard RAW Bepalingen. Van belang is om te weten dat deze afwijkingen alleen van toepassing zijn wanneer er in het bestek of in de contractafspraken expliciet naar de VBW-richtlijn is verwezen. Dit is bijvoorbeeld het geval met contracten van Rijkswaterstaat. Wanneer er in RAW-bestekken geen verwijzing naar de richtlijn is gedaan, is onverkort van kracht wat in de Standaard RAW Bepalingen over tweelaags zoab is opgenomen.
Ontwerp
Met betrekking tot de geluidsreducerende eigenschappen moet de richtlijn beschouwd worden in samenhang met CROW-publicatie 316 ‘De wegdekcorrectie voor geluid van wegverkeer 2012’ en het ‘Reken- en meetvoorschrift geluid 2012’, zoals omschreven in het dossier ‘Geluid’ op de website van Infomil.De verhardingsontwerper moet ook rekening houden met de beperkingen van tweelaags zoab, die er zijn ten aanzien van wringend verkeer en de toepassing op brugdekken. Verder moet aandacht worden besteed aan details voor de juiste afwatering, overgangen naar andere materialen en de veiligheid als het gaat om stroefheid en randafwerking.
Aspecten als mengselsamenstelling samen met de keuze van de grondstoffen en de laagdikte zijn bepalend voor het duurzaam realiseren van de gewenste functionele eigenschappen van de constructie met tweelaags zoab: geluidsreductie, watervoerend vermogen en de technische levensduur. De eerste twee aspecten zijn opgenomen in de Standaard RAW Bepalingen 2015. In de richtlijn wordt ingegaan op de gewenste laagdikte bij toepassing van verschillende korrelmaten.
Andere varianten met andere laagdikten en korrelgraderingen zijn mogelijk. Bij afwijkende laagdikten en/of korrelgraderingen moeten opnieuw de akoestische eigenschappen (Cwegdek, Cinitieel en Ctijd) worden bepaald.
Standaard- of polymeer gemodificeerd bitumen
De Standaard RAW Bepalingen 2015 schrijven voor de toplaag polymeer gemodificeerd bitumen voor.Voor de huidige onderhoudsstrategie voor tweelaags zoab voldoet bitumen 70/100 in de onderlaag. Dit is ook zo opgenomen in de Standaard RAW Bepalingen. Maar als de levensduurverwachting van de toplaag langer wordt en leidt tot een afwijkende onderhoudsstrategie, heeft het toepassen van een polymeer gemodificeerd bitumen in de onderlaag de voorkeur.
Samenstelling
In de richtlijn wordt ook aandacht besteed aan het onderzoek om te komen tot de referentiesamenstelling. Nieuw is dat, in afwijking van de Standaard RAW Bepalingen, in de onderlaag (onder voorwaarden) het gebruik van asfaltgranulaat kan worden toegestaan. Wanneer asfaltgranulaat wordt toegepast, is de kwaliteit van het mengbitumen van groot belang. Een zorgvuldige beheersing van de kwaliteit van het asfaltgranulaat in alle stappen van het proces is in dit verband cruciaal.Uitvoering
Ook worden er aanbevelingen gedaan voor de productie om te zorgen dat de functionele eigenschappen (geluidsreductie en waterafvoerend vermogen) worden gerealiseerd.Voor alle fasen van de uitvoering (planning, transport, voorbereiding, verwerking, verdichten) worden in de richtlijn adviezen gegeven. Een zorgvuldige uitvoering is zeker van belang voor dunne toplagen. Het aanbrengen daarvan moet als laatste fase van een project worden ingepland om vervuiling en of schade door materieel en werkzaamheden te voorkomen. De top- en onderlaag moeten bij voorkeur baanbreed worden aangebracht om een naadloos, aaneengesloten vlak te verkrijgen.
Voor de eindcontrole is het nemen van boorkernen ongewenst. De bepaling van de gemiddelde laagdikte kan plaatsvinden aan de hand van het oppervlak van het aangebrachte asfalt, het verwerkte aantal tonnen asfalt en de streefdichtheid. De controle op de samenstelling van de asfaltspecie van zowel de onderlaag als de toplaag vindt plaats op monsters uit de hopper van de asfaltspreidmachine. Omdat de toplaag te dun is om op een nauwkeurige wijze de verdichtingsgraad te bepalen, zijn hieraan geen eisen gesteld. De eindcontrole vindt plaats aan de hand van de controle op de gerealiseerde functionele eigenschappen.
Al met al zorgt de nieuwe richtlijn ervoor dat de kwaliteit van ons tweelaags zoab nog beter wordt.
Harry Roos, Bouwend Nederland
Delen via