Duurzaam asfalt, aangelegd met een (veel) lagere CO2 uitstoot én dat tegen gelijke of lagere kosten. Dat is de doelstelling van het project Aantoonbaar Duurzaam Asfalt (ADA) als onderdeel van Asfalt-Impuls.
Kommer den Uil (BAM Infra Nederland) en Rob Hofman (Rijkswaterstaat) zitten in het dagelijkse bestuur van het project. De afgelopen jaren hebben zij gekeken hoe innovaties bij asfalt kunnen helpen de doelstelling van het project te halen.
“Zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers hebben hoge ambities om duurzaam asfalt CO2-arm en compleet circulair te maken. Om duurzaam asfalt op verantwoorde wijze toe te passen en in te kopen, is het essentieel dat op een betrouwbare en uniforme wijze wordt aangetoond welke reducties behaald worden met de innovaties van marktpartijen”, vertellen de bestuursleden.
Eerste stap gezet
Dit begon in 2017 met een eerste stap waarbij voor de zeventien meest toegepaste standaard asfaltmengsels, een referentiekader conform de MKI-methode (milieu kosten indicator) werd neergezet.
“De duurzaamheidseffecten van asfaltinnovaties konden daardoor vergeleken worden met de traditioneel uitgevraagde asfaltmengsels. Het project ‘Aantoonbaar Duurzaam Asfalt’ zet nu de volgende stap door Product Categorie Regels (PCR), een standaard uniforme rekenmethode voor het bepalen van de waardes van duurzame innovaties, te bepalen.” Dit zijn additionele productspecifieke regels binnen het nationale kader van de Bepalingsmethode ‘Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken en voldoet daarmee aan internationale regelgeving uit EN 15804 en de EN 15978.
Het opstellen van de Product Categorie Regels is volgens Den Uil en Hofman een omvangrijke opgave, omdat het niet alleen de huidige en innovatieve mengsels betreft, maar bijvoorbeeld ook levensduur-verlengende middelen, groene asfaltcentrales, producten/additieven uit andere ketens en duurzame werktuigen.
Den Uil en Hofman: “Voor het berekenen van duurzaamheidseffecten (inclusief circulariteit) van deze innovaties bestaat nog geen, of slechts een rudimentaire methodiek. De methode moet bovendien aansluiten bij de Europese regelgeving omtrent circulariteit.”
“Met alleen het berekenen van betrouwbare duurzaamheidswaarden ben je er niet”, aldus Hofman, “Je moet ook in de praktijk aantonen dat je de duurzaamheidswinst gerealiseerd hebt. In 2020 zal voor opdrachtgevers die aanbestedingen doen op het gebied van duurzaam asfalt een software platform ontwikkeld worden.
Dit platform is gebaseerd op eenduidige indicatoren voor duurzaamheid zoals CO2-eq, MKI, materieel, circulariteit en innovaties. Dit moet er toe leiden dat de toepassing van duurzaam asfalt wordt versneld. Dit kan bijvoorbeeld via een bonus waardoor er liquide middelen ontstaan die investeringen in duurzame productie en verwerkingsfaciliteiten moeten versnellen.
Daarnaast kan de opdrachtgever met het platform zijn duurzaamheidsdoelstellingen monitoren en helpen bij het opvragen van bewijslast voor verificatie.
Beschikbaarheid
Eind 2019 is er een eerste versie van de Product Categorie Regels beschikbaar, waarmee projecten vanaf 2020 al de duurzaamheidseffecten van de meest gangbare innovaties op een uniforme en onderling vergelijkbare wijze kunnen bepalen.
“In het eerste kwartaal van 2020 moeten ook overige onderdelen van de bepalingsmethodiek gereed zijn, waardoor ook innovaties met andere bouwstoffen en met gebruik van andere materieel, kunnen worden berekend. De branchegemiddelde asfaltmilieuprofielen zijn dan ook en geüpdatet, uitgebreid met andere mengsels zoals ZOAB met hergebruik en het stille SMA-G. In de tweede helft van 2020 moet het platform gereed zijn”, vertelt Den Uil over de vervolgstappen. In 2021 vindt de eerste evaluatie vervolgens plaats.
“Voordat het zover is we ook kijken hoe de methode breed binnen de sector geïmplementeerd kunnen krijgen. Hiervoor moeten we de handen wel op elkaar krijgen”, aldus Hofman, “De grootste uitdaging is dat er een set van rekenregels en documenten ligt, waarmee je de gehele branche op een zo uniform mogelijke wijze kunt verduurzamen. Je moet dus zo snel mogelijk iedereen een 'gezamenlijke duurzaam asfalttaal' laten spreken.”
Toekomstbeeld
Als alles volgens plan loopt, dan kan de asfaltsector sneller verduurzamen. “Met deze tools hebben we een gezamenlijk beeld hoe we onderscheidend vermogen creëren op het gebied van duurzaamheid.”
“Voor opdrachtgevers brengt dit in beeld wat de bijdrage van de asfaltprojecten is aan hun duurzaamheidsambitie. Voor opdrachtnemers creëert het duidelijkheid op welke aspecten ze kunnen innoveren en hoe dit bijvoorbeeld leidt tot een financiële impuls.”
Bovendien denken Hofman en Den Uil dat het helpt om spanningen te voorkomen: “Er zijn geen discussie meer over rekenmethoden, we hanteren allemaal dezelfde rekenregels die aansluiten op internationale regelgeving en beheerd worden door de sector.”
Lees ook dit interview met Rob Hofman over de oplevering van de PCR Asfalt.