Een gezonde bodem is belangrijk voor biodiversiteit en klimaat

Een van de zaken die daarbij helpt is een gezonde bodem aldus Stadszaken.
Het programma Onder het Maaiveld ziet herstel van een rijk bodemleven als voorwaarde om klimaatverandering en biodiversiteitsverlies het hoofd te bieden.’
 
De grond leeft. Bijna een kwart van de biodiversiteit op aarde woont ondergronds. Van microben tot wormen en mollen of schimmels. Het bodemleven zorgt voor veel functies zoals het vasthouden en zuiveren van water, opslaan van CO2 en het onderdrukken van ziekten en plagen.

De milieukwaliteit zet het bodemleven echter onder zware druk. Hierdoor nemen deze bodemfuncties af.
Op het platteland zijn landbouwbodems al bijna helemaal dood, maar ook in de steden gaat het achteruit. Door de verstening, in zowel de openbare ruimte als tuinen, waarbij regenwater versneld wordt afgevoerd, komt de bodem in de problemen.
De afnemende bodembiodiversiteit heeft drastische gevolgen voor de samenleving en voor de economie. Intensief bewerkte landbouwbodems houden bijvoorbeeld beduidend minder water vast dan percelen waar regeneratieve landbouw plaatsvindt. Ze zijn daardoor minder weerbaar tegen extremere weersomstandigheden, die door klimaatverandering vaker optreden. Ziekten en plagen steken eerder de kop op omdat natuurlijke plaagbestrijders zoals sluipwespen, oorwormen en lieveheersbeestjes zijn verdwenen.

Vergelijkbare effecten zie je ook in de stad. Denk aan wateroverlast in stedelijk gebied, hittestress, bomen en struiken die verdrogen, maar ook bijvoorbeeld aan de opmars van de eikenprocessierups, die op veel plekken onder andere door gebrek aan natuurlijke vijanden kan uitgroeien tot een plaag.

Het programma Onder het Maaiveld is opgezet door IUCN NL, De Vlinderstichting, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en het Centrum voor Bodemecologie. Het ontwikkelt concrete handvatten en richtlijnen voor bodembeheer waarbij biodiversiteit en natuurlijke bodemfuncties weer toenemen. Om dit te kunnen doen is betrouwbare data en experimenteerruimte nodig. Daarom bouwen de initiatiefnemers op dit moment een IJkcentrum voor de Bodem, een plek waar oplossingen voor goed bodembeheer worden getest. Denk aan bepaalde grondbewerkingsmethoden, gewaskeuze en bemesting, maar ook innovaties als bodemtransplantatie en het injecteren met nuttige bodemschimmels om gedegradeerde bodems tot leven te wekken.
De veldproeven en testopstellingen in het IJkcentrum leveren data waarmee de effecten van verschillende beheersvormen op de vitaliteit van de bodem worden gemeten, zowel voor agrarisch gebied als voor stedelijke omgevingen. Deze kennis en innovaties worden breed gedeeld met tal van betrokkenen, zoals agrariërs, terreinbeheerders, beleidsmakers en projectontwikkelaars.