Het SSK-rekenmodel vereenvoudigt kostenramingen voor iedereen in de markt

Het vernieuwde rekenmodel vind je in de Kennismodule Kostenmanagement van CROW.

Hoe kwam het SSK-rekenmodel tot stand?
“Een belangrijke insteek om te komen tot een landelijke werkgroep over kostenramingen was dat er te vaak kostenoverschrijdingen plaatsvonden. De Standaard Systematiek Kostenramingen (SSK) moest dit probleem niet alleen verhelpen, maar ‘de oplossing moest ook voor iedereen te gebruiken zijn’. 

Bij Rijkswaterstaat werd ooit een voorloper bedacht, genaamd de PRI-esystematiek. Vanuit een groeiende marktbehoefte zijn er meer partijen betrokken geraakt bij deze ontwikkeling. Denk aan Prorail, de aannemers (Bouwend Nederland), ingenieursbureaus, provincies en gemeentes. Hierbij heeft CROW als kennisplatform de verbinding tot stand gebracht en de kar getrokken.

Waarom is er gekozen voor één rekenmodel?
Uniformiteit en uitwisselbaarheid zijn daarin belangrijk. Je kunt handig kostenramingen uitwisselen over de verschillende voorbereidingsfases. Dit geldt voor alle partijen, van gemeente tot ingenieursbureau. Iedereen kan er mee werken, doordat het gebruiksvriendelijk en overzichtelijk is. En je kunt bijvoorbeeld snel en eenvoudig terugkijken wat er 3 jaar geleden is berekend en hoe dat tot stand is gekomen.”

Waarom is er gekozen voor dit model?
“Je kunt in dit (Excel)model alles makkelijk integreren, vergelijken en instappen doordat het transparant is. Mensen van andere (markt)partijen kennen de methodiek ook allemaal, omdat die breed gedragen is. Zo is 1+1 al snel 2. Bovendien is die eenvoudig te gebruiken via de Excel toepassing en voor iedereen is dit standaard format hetzelfde ingedeeld.”

Voor wie is het SSK-rekenmodel geschikt?
“Iedere organisatie bracht haar eigen kennis en kunde mee. CROW had bijvoorbeeld een rapporterende en bundelende taak. Het is belangrijk om te vertellen dat SSK niet alleen voor grote organisaties of grote projecten is. Uit de deelnemerslijst van de cursussen blijkt namelijk ook dat er veel animo is vanuit gemeentes, provincies, aannemers en bijvoorbeeld waterschappen. De SSK is voor iedereen geschikt vanwege die eenduidigheid en toegankelijkheid. Voor het kleine project in is de SSK een uitkomst maar ook voor een grote spoortunnel.”

“De huidige vernieuwde tool sluit goed aan op de vorige versie en heeft dezelfde herkenbare vormgeving. CROW is een onafhankelijke partij die hierin op een goede manier faciliteert en uitrolt. De tool is echt door mensen uit de praktijk gemaakt, met een uitleg die mensen die werken met kosten inspireert en logisch is. De samenwerking tussen de partijen is goed.”
 
Wanneer is de update succesvol? 
Volgens Joep is het nu al succesvol. Dit leidt hij af uit de gevarieerdere groep cursusdeelnemers én afnemers die het model tot zich wil nemen. “Denk aan cursusdeelnemers uit de aannemerij, van de gemeentes, ingenieursbureaus en provincies. Iedere zelf respecterende organisatie die iets doet met kosten kent inmiddels de SSK-rekentool wel. Zo’n 65% gebruikt de tool. Dit is best veel”, zegt hij.
 
“Mensen zien dat het model logisch en handig in elkaar steekt, krijg ik terug van de deelnemers van de SSK-cursussen. Doordat ze via een collega overheid of ingenieursbureau in aanraking komen met de systematiek raken ze snel overtuigt. En misschien slaan de cursussen ook aan. In beide gevallen spreekt het zichzelf natuurlijk snel en positief rond.” Ook ziet Joep een tendens dat aannemers zeggen: “mijn opdrachtgever vraagt specifiek om een SSK-kostenraming, en daarom kom ik de cursus volgen. Ook vanuit het buitenland, met name België, schuiven regelmatig deelnemers aan.”
 
Hoe makkelijk is het nieuwe rekenmodel te gebruiken en te leren?
“Gebruikers van de SSK komen met vragen eerst bij Roy Voorend, de specialist van CROW. Is het een vraag diep in het rekenmodel dan komen ze bij Siemen Prins (RWS) of mij, veelal n.a.v. de cursussen. Wij pretenderen dat het een eenvoudig te gebruiken systematiek is. En dat betekent, net als bij leren autorijden, dat oefenen kunst baart”, zegt Joep. “Mijn ambitie als docent is om 100% van de vakgenoten aan het model krijgen. Dit is mijn doel omdat ik erin geloof en iedereen echt kan helpen”.
 
Merk je dat de aandacht vanuit de SSK voor levenscycluskosten helpt om de muur tussen realisatie en onderhoud naar beneden te halen?
Binnen de SSK is dit prima geregeld, er zijn soms wel organisatorische bezwaren. Van oudsher zijn het toch nog verschillende afdelingen die elk een eigen raming opstellen. Voor de afdelingen - binnen een organisatie - die meerdere componenten hebben samengevoegd helpt dat wel.

Een voorbeeld: een betonweg is duur in de aanleg, goedkoop in onderhoud, terwijl een asfaltweg goedkoop is in aanleg en duur in onderhoud. De afwegingen worden wel gemaakt, maar de integratie en kosten op een hoger niveau in de organisatie (budgetten), daarvoor wordt eigenlijk vrijwel intern nog weinig onderling gecommuniceerd. Tot nu toe zijn het nog gescheiden werelden; initiële kosten van de aanleg en de instandhoudingskosten bij het onderhoud.  
 

Wat is de kracht voor de inschrijver en de opdrachtgever?
“Samenwerken is de kracht en de transparantie van specialismes om de kostenraming compleet te maken. Kortom het is makkelijk, gestructureerd en werkt snel. De uniformiteit is ook sterk en ook handig voor de kleinere projecten.
Het eenvoudig kunnen doorgronden van een systematiek voor iedereen, maakt dat je er ook beter in kunt worden .”

Het vernieuwde model is beschikbaar op de CROW website en samen met de handreiking SSK te raadplegen via Kennismodule Kostenmanagement. De kennismodule vormt samen met 2 cursussen op het gebied van Kostenmanagement een kennisbundel.
Kun je wat vertellen over de toegevoegde waarde is van de cursussen?
 
Uitleg over de systematiek en begrippen:
1 Format. Je leert over hoe je kosten ordent.
2 Begrippen. Je leert over hoe we bepaalde onderdelen van kosten noemen en categoriseren.
3 Hoe ga je om met onzekerheden?
Aan de hand van cases wordt geoefend met het opstellen en completeren van ramingen. We gaan in de cursus expliciet in op risico’s van ramingen, en tegenvallers.

Joep geeft naast de fysieke en online cursussen ook regelmatig incompany cursussen.

Over docent Joep van der Meer
Joep van der Meer werkt al zijn hele carrière lang in de Infrasector aan kostenramingen. Hij startte bij een aannemer daarna bij een gemeente en een adviesbureau. Hier raakte hij ook betrokken bij het project  ‘Betuweroute’. Dit was de aanleiding om iets gaan doen met de kostenramingen, die toen erg onder druk stonden en niet lekker liepen bij de grote projecten. Eind jaren 90 waren er grote kostenoverschrijdingen.

Dat was een belangrijke insteek om te komen tot een landelijke werkgroep over kostenramingen, de Standaard Systematiek Kostenramingen (SSK). Bij Rijkswaterstaat hadden ze al een voorloper ooit bedacht, de PRI-systematiek. Zo zijn een aantal mensen die daarmee bezig waren bij betrokken geraakt, van Rijkswaterstaat, ingenieursbureaus en aannemers.  Hierbij heeft CROW als kennisplatform de verbinding tot stand gebracht en de kar getrokken.

Joep is nu ambtenaar en in dienst bij Rijkswaterstaat sinds 2013. Daarnaast is Joep freelance docent voor o.a. CROW en Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN). Hij geeft cursussen en opleidingen