Gaan de Infradagen dit jaar niet door? Natascha Poeran en haar collega’s van Boskalis Nederland konden het nauwelijks geloven. Dat zou toch al te jammer zijn. Zeker nu er zoveel ontwikkelingen spelen op infragebied. Bovendien is het wegenbouwlaboratorium van de aannemer zeer recent verhuisd vanuit Nieuw-Vennep naar een veel ruimere locatie in Rotterdam. Reden genoeg dus om daar de deuren open te zetten voor bezoekers. En dat is precies wat er op 10 november staat te gebeuren. Een speciale dag bij Boskalis Nederland voor iedereen die binnen de infrasector actief is.
In de volksmond spreken velen over ‘het asfaltlab’ van Boskalis, maar onderzoeker Poeran is een fijnslijper en steekt daar direct een stokje voor. ‘Wij zijn QRS, een specialistische kennisafdeling op gebied van verhardingen en wegenbouw met als onderdeel het QRS-LAB, ons wegenbouwlaboratorium. Begin dit jaar zijn wij verhuisd naar een voormalige scheepsloods in Rotterdam. Die is volledig omgebouwd en biedt veel ruimte. Op de begane grond is alles ter beschikking gesteld aan het lab.’
Juist die combinatie van meerdere specialismes op één afdeling is de kracht van deze nieuwe locatie, legt ze uit. ‘Op de eerste verdieping zitten de adviseurs van vier subonderdelen. Zij houden zich bijvoorbeeld bezig met constructieve wegbouwkundige adviezen, maar ook met materiaalonderzoek. Dus: hoe dik moet een asfaltlaag zijn, hoe dik moet je fundering zijn en welke materialen gebruik je? Op een andere subafdeling houden mijn collega’s zich voornamelijk bezig met ontwerpen en inrichten van processen, logistiek en IT-infrastructuren die ervoor zorgen dat alle berekeningen en adviezen kunnen worden gecommuniceerd met betrokken professionals en uiteraard de opdrachtgevers.’
Het gebouw biedt tevens onderdak aan het onderdeel integrale kwaliteitsbeheersing, vertelt Poeran. ‘Dat zijn de collega’s die tijdens de uitvoering het proces begeleiden en na afloop keuren of wij hebben gedaan wat we hebben beloofd. In dat hele samenspel van subafdelingen bedient het laboratorium al die verschillende spelers.
Juiste asfalt stijfheid
Het lab doet bijvoorbeeld veel tests om asfaltmengsels te kunnen standaardiseren. ‘Dan kijk je bijvoorbeeld naar de rek van asfaltlagen in relatie tot allerlei voertuigpassages. Zodat de wegenbouwadviseurs met mengselspecifieke data de berekeningen kunnen doen.’ Dankzij het lab kan je aan de voorkant van het proces alles specifiek definiëren en omkaderen, legt Poeran uit.
‘Dezelfde onderzoeken die je aan de voorkant hebt gedaan om te specificeren, kan je aan de achterkant doen om te controleren. Denk bijvoorbeeld aan de juiste stijfheid en vermoeiingseigenschappen. Dat raakt uiteraard ook aan kwaliteitsbeheersing, waarbij je checkt of de samenstelling van die asfaltmengsels voldoet aan wat je hebt afgesproken. Dus: zitten alle steentjes erin, zitten er genoeg bitumen in etc.’
Grip op verantwoordelijkheden van aannemers
Al die inzet heeft uiteraard een duidelijke reden. Poeran: ‘We proberen greep te krijgen op de verantwoordelijkheden die de laatste jaren steeds meer bij aannemers zijn komen liggen. Kijk bijvoorbeeld naar meerjarig onderhoud en implementatie van duurzame ontwikkelingen en innovaties. Daar wil je beter vat op hebben. Zo van: hoe groot is de kans dat die verharding binnen mijn garantietermijn wel of niet de geest geeft?’
Om die reden hebben de acht grote aannemers – waaronder ook Ballast Nedam en Dura Vermeer - in de afgelopen tien jaar fors geïnvesteerd in hun laboratoria. ‘Voor 85 procent hebben we met dezelfde omstandigheden en werkwijzen te maken, maar uiteraard zijn er ook verschillen tussen onze organisaties; dat geeft opdrachtgevers de gelegenheid om te kiezen.’
Samenwerken aan oplossingen
Hoe dan ook, die acht grote aannemers werken steeds beter samen aan oplossingen voor grote opgaven binnen de infrasector, zegt Poeran. ‘Denk bijvoorbeeld aan alle ontwikkelingen rondom circulariteit en duurzaamheid; daarin heb je elkaar nodig. Niet alleen als aannemers, maar ook in samenwerking met bijvoorbeeld universiteiten. De huidige tijd vraagt om innovatie op het snijvlak van verschillende specialismen. In ons geval bijvoorbeeld ook de reologie en chemie.’
De tijden zijn ook echt veranderd. Vijftien jaar geleden hoefde een aannemer ‘alleen maar het werk uit te voeren’, zegt Poeran. Tegenwoordig is een hoofdaannemer ook de partij die ontwerpt, plant, onderhoud pleegt en beheer verzorgt. ‘Daarin ondersteunt ons laboratorium alle afdelingen. Op die manier dragen we bij aan kennis-, proces- en productontwikkeling, maar ook aan de koppeling van die drie ontwikkelpijlers. Met name dat laatste neemt een behoorlijke vlucht en dringt steeds verder door in de ambachtelijke wegenbouwwereld.’
Met de verhuizing heeft Boskalis Nederland daar flink op ingezet, zegt Poeran. ‘Als ik hier ’s ochtends binnen wandel, word ik daar heel vrolijk van. Het is een mooie en spannende tijd om mijn werk te mogen doen. We gaan meer en meer als kennispartner optreden van opdrachtgevers en kennisinstituten. Dat leidt nu al tot belangrijke innovatie en tegelijkertijd zorgen we ervoor dat ook het standaard werk, het reguliere onderzoek onverminderd door gaat. Dat verklaart waarom ons lab in Rotterdam vier keer zoveel vloeroppervlak heeft als voorheen. Er is veel specialistisch onderzoek bij gekomen.’
Praatsessies, presentaties en rondleidingen in het lab
Nog even over de CROW Infradag. Naast praatsessies en paperpresentaties zijn er de hele dag door rondleidingen in het lab, vertelt Poeran. ‘We richten ook drie verschillende demo’s in die betrekking hebben op ons onderzoek. Daarbij vertellen we over de visie vanuit Boskalis maar proberen we ook een abstractieniveau hoger te gaan zitten. Dus: wat betekent dit voor de sector?’
Bezoekers kunnen allerlei bitumina beoordelen. Of zoals Poeran zegt: voelen, ruiken en zelfs proeven. ‘We willen het zo tastbaar mogelijk maken. Wat betreft dat proeven: ik heb een collega die op die manier pijlsnel beoordeelt of ergens zout in zit.’ Lachend: ‘Nee, maak je geen zorgen: hij leeft nog hoor.’
Ook is er een demo over verwerkbaarheidsonderzoek. ‘Daarmee laten we zien hoe wij naar procesontwikkeling kijken. Boskalis hecht veel waarde aan specialistisch onderzoek tijdens asfaltverwerking. Daarmee registreren we onze proceskwaliteit: wat hebben we gedaan, wat ligt waar, hoeveel walsgangen, op welke temperatuur? Ook dat draagt bij aan het kunnen beheersen van de kwaliteit van je areaal.’
Uiteraard is er tijdens de CROW Infradag volop aandacht voor duurzaamheidsdoelen, waaronder het gebruik van biobased bouwmaterialen en de toepassing van lage-temperatuur-asfalt. Poeran: ‘Als acht grote aannemers hebben we een werkgroep gevormd om de ontwikkeling van biobased bindmiddelen gezamenlijk op te pakken. We werken bovendien aan een technisch functioneel kader voor bindmiddelen waarbinnen je uniform kan afmeten; wat is een prestatie, wat is nou kwaliteit? En dan kom je weer uit op die ontwikkeling van laboratoria: je hebt die specifieke kennis en slagkracht nodig om grote stappen te zetten.’