In het landelijke programma iCentrale hebben private partijen in samenwerking met de gemeenten Almere, Den Haag en Rotterdam en de provincies Flevoland, Utrecht en Noord-Holland integrale diensten ontwikkeld op het gebied van tunnelbediening en -bewaking, brug- en sluisbediening, (weg)verkeersmanagement, parkeerbeheer, stadsbeheer en -toezicht en crowdmanagement. Deze iDiensten worden aan decentrale overheden geleverd ‘as a Service’.

Beter en goedkoper
Met die inzet is in 2016 het landelijke programma iCentrale gestart. Het programma, dat wordt ondersteund door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, is gericht op een beter functionerend netwerk en betere dienstverlening aan mobilisten en burgers tegen lagere kosten van assets en betere kosteneffectiviteit van de exploitatie in centrales.
In Nederland zijn er meer dan 150 bediencentrales, van waaruit overheden met eigen middelen en personeel de publieke ruimte managen. Verreweg de meeste centrales zijn in eigendom van één overheid en gericht op één domein, bijvoorbeeld het bewaken en bedienen van een tunnel, en verreweg het grootse deel van de tijd staan elk van deze publieke bediencentrales, inclusief de medewerkers in de wachtstand’: te wachten tot een brug of sluis moet worden geopend, een tunnel moet worden afgesloten of een verkeersscenario moet worden ingezet.
 
De doelstelling van het programma iCentrale

• Het verzorgen dat er een aanbod van, en een vraag naar landelijke diensten (‘iDiensten’) voor het managen van domeinen in de publieke ruimte domeinen ontstaat, waarbij meerdere concurrerende private partijen meerdere landelijke diensten aanbieden en meerdere stads- en wegbeheerders deze diensten kunnen en willen afnemen.
• Het opstarten van een meerjarige landelijke transitie, waarin stads- en wegbeheerders daadwerkelijk diensten afnemen die in een professionele markt worden aangeboden, met de eerste jaren landelijke deskundige ondersteuning van de koplopers onder de weg- en stadsbeheerders.

 
De voordelen voor decentrale overheden

• Domeinen kunnen slim worden gecombineerd en geïntegreerd om de gezamenlijke netwerkprestaties te verbeteren, zoals het afstemmen van een brugopening op de drukte op de weg.
• Bediencentrales van verschillende overheden, bijvoorbeeld in een regio, kunnen slim worden gecombineerd, zodat de totale tijd dat een gezamenlijke bediencentrale inclusief de medewerkers ‘in de wachtstand’ staat wordt beperkt.
• De operationele bediening kan (deels) worden uitgevoerd door private partijen die zich hierin hebben gespecialiseerd en hun landelijke diensten kunnen uitvoeren voor meerdere overheden en meerdere domeinen, waarbij de overheid de doelen stelt en regie voert en geen eigen investering in realisatie, exploitatie, beheer en onderhoud, ontwikkeling en afschrijving hoeft te doen en maandelijks kan betalen o.b.v. feitelijk geleverde prestaties op basis van KPI’s.
• Ook middelgrote en kleinere stads- en wegbeheerders die zelf geen eigen centrale hebben en deze ook niet willen (of kunnen) hebben, kunnen deze baten realiseren, doordat iDiensten op abonnementsbasis kunnen worden afgenomen en geen grote eigen investering of vervanging vragen. De CROW-publicatie ‘Effecten van verkeersmanagement’ noemt een rendementsfactor van 1,9, dat wil zeggen dat elke euro die zinvol wordt besteed aan verkeersmanagement € 1,90 aan maatschappelijke baten oplevert met een terugverdientijd van drie jaar.

 
Mobiliteit, veiligheid en slimme centrales nu als iDiensten beschikbaar
Stads- en wegbeheerders en private partijen hebben de afgelopen tweeëneenhalf jaar landelijke iDiensten ontwikkeld. Dankzij deze slimme diensten hoeven overheden niet meer zelf te investeren in publieke bediencentrales voor stads-en wegbeheer, maar kunnen ze integrale taken als dienst afnemen. De opgave wordt daarmee verlegd van zelf doen naar regie voeren op een goede en voorspelbare dienstverlening aan (vaar)weggebruikers, bewoners en bedrijven. Er zijn landelijke iDiensten voor de domeinen verkeersmanagement, parkeermanagement en -beheer, brug- en
sluisbediening, tunnelbewaking en -bediening, stadtoezicht en -beheer en crowd- en eventmanagement. Deze iDiensten worden aangeboden ‘as a Service’.
 
Inmiddels zijn de iDiensten gereed en is de landelijke uitrol (Fase 3 van het programma iCentrale) gestart, die zich richt op het zorgen dat meerdere concurrerende private partijen meerdere landelijke diensten op het gebied van mobiliteit, veiligheid en slimme centrales aanbieden.

Landelijke Standaard maakt het mogelijk
De iDiensten zijn zorgvuldig beschreven in protocollen en processen. Met de landelijke standaard hoeven decentrale overheden het wiel niet allemaal zelf uit te vinden, wanneer zij hun stads- en wegbeheer effectiever en efficiënter willen maken. Deskundigen van overheden en bedrijven hebben deze standaarden samen ontwikkeld. CROW heeft deze standaarden d.m.v. peer-to-peer review laten toetsen en omgezet in CROW-publicaties. Het gebruik van deze landelijke afspraken voor de iDiensten biedt decentrale overheden en private partij en de zekerheid dat de iDiensten kwalitatief goed en betrouwbaar zijn, goed aansluiten op elkaar, en onderling uitwisselbaar zijn.
 
In samenwerking met CROW zijn de volgende landelijke CROW-standaarden opgeleverd (en hieronder gratis te downloaden)

1. Blauwdruk iCentrale - Gestandaardiseerde functionele architectuur voor een multidomeincentrale, gebaseerd op bestaande technieken in meerdere domeinen.
2. iBedienfilosofie: landelijke standaard 3.0 - Gestandaardiseerde functionele en human factors uitwerking van trigger-based multidomeinbedienen en werken.
3. Koppelvlakken iCentrale - Gestandaardiseerde technische en functionele koppelvlakken voor het conform de Blauwdruk uniform koppelen van bestaande centrale systemen in meerdere domeinen.
4. Samenhang Koppelvlakken en Blauwdruk iCentrale - Uitwerking van de samenhang tussen de koppelvlakken en de Blauwdruk.
5. Veiligheidskaders - Limitatieve opsomming van kaders die eisen stellen aan de veiligheid in de diverse domeinen van decentrale overheden met analyse van synergie en conflicten tussen de domeinen.
6. Machinerichtlijnen in relatie tot bruggen en sluizen - Het aantonen dat het bedienen van een brug en sluis met een iDienst of een multidomeincentrale voldoet aan de wettelijke eisen t.a.v. Machinerichtlijnen.
7. Stappenplan implementatie BIO IA voor decentrale overheid - Handreiking voor gemeenten en provincies om te voldoen aan de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) voor industriële automatisering welke vanaf 1 januari 2020 verplicht is.
8. Tunnelveiligheid in relatie tot een multidomeinbediencentrale - Het aantonen dat het bewaken en bedienen van een tunnel met een iDienst voldoet aan de wettelijke eisen t.a.v. tunnelveiligheid.
9. Stappenplan voor afnemen iDiensten - Om stads- en wegbeheerders te ondersteunen om iDiensten stap voor stap te gaan afnemen, gericht op de eigen interne organisatie.

 

Voor meer informatie: www.icentrale.nl